| تعداد نشریات | 285 |
| تعداد نشریات سازمان | 83 |
| تعداد شماره‌ها | 3,084 |
| تعداد مقالات | 34,412 |
| تعداد مشاهده مقاله | 48,550,760 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 79,136,816 |
کارایی علف‌کش ریم‌سولفورون (ریما 25 %) در کنترل علف‌های هرز و بهبود عملکرد سیب‌زمینی با استفاده از مویان غیر یونی | ||
| ترویجی علوم کاربردی سیب زمینی | ||
| مقاله 7، دوره 7، سال هفتم - شماره 2 - شماره پیاپی 14، اسفند 1403، صفحه 34-41 اصل مقاله (1.41 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله علمی - ترویجی | ||
| نویسندگان | ||
| الهام صمدی کلخوران* 1؛ صمد آریانژاد2؛ محمدتقی آل ابراهیم3؛ مزدشت گیتی1 | ||
| 1استادیار پژوهشی بخش تحقیقات گیاهپزشکی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان همدان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، همدان، ایران | ||
| 2دانش آموخته کارشناسی ارشد شناسایی و مبارزه با علوم علف‌های هرز، گروه مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده علوم و فناوری کشاورزی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران | ||
| 3استاد علوم علف‌های هرز، گروه مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده علوم و فناوری کشاورزی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران | ||
| چکیده | ||
| به‌منظور ارزیابی تأثیر مویان غیر یونی (کانتکت، Contact) بر کارایی علف‌کش ریم‌سولفورون (ریما 25%) در مدیریت علف‌های هرز مزارع سیب‌زمینی، آزمایشی با سه تکرار و در دو منطقه زراعی شامل: استان‌های کرمانشاه (سنقر) و کردستان (قروه) طی سال زراعی 1401-1400 اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل: سه رقم سیب‌زمینی (بانبا، مارفونا و اسپریت) و چهار سطح مویان غیر یونی (۰، 0/2، 0/4 و 0/8 لیتر در هکتار) در ترکیب با علف‌کش ریم‌سولفورون به‌میزان ۶۰ گرم ماده مؤثره در هکتار به‌همراه وجین دستی بودند. نتایج نشان داد که کاربرد مویان غیر یونی به‌میزان 0/8 لیتر در هکتار در ترکیب با ریم‌سولفورون، منجر به بیش‌ترین کاهش وزن خشک کل علف‌های‌هرز شد. این امر بیانگر نقش تقویتی مویان در بهبود جذب و اثربخشی علف‌کش یادشده است. هم‌چنین، بیش‌ترین عملکرد غده سیب‌زمینی در رقم اسپریت در منطقه قروه و سنقر تحت همین تیمار مشاهده شد که نشان‌دهنده تعامل مثبت بین رقم، مویان و شرایط آب و هوایی منطقه است. به‌طور کلی، یافته‌های این تحقیق گویای آن است که استفاده از مویان غیر یونی به‌میزان 0/8 لیتر در هکتار می‌تواند کارایی علف‌کش ریم‌سولفورون را افزایش داده و منجر به بهبود عملکرد کمی محصول در شرایط مزرعه شود. این نتایج می‌تواند به‌منظور بهینه‌سازی مدیریت تلفیقی علف‌های‌هرز در مزارع سیب‌زمینی مورد استفاده قرار گیرد. | ||
تازه های تحقیق | ||
نتایج نشان داد که اگر علف‌کش ریم‌سولفورون (ریما 25 درصد) به مقدار ۶۰ گرم ماده مؤثره در هکتار استفاده شود و همراه آن مقدار 0/8 لیتر در هکتار مویان غیریونی (کانتکت، Contact) در اوایل مرحله دوم (رشد رویشی) از مراحل چهارگانه چرخه‌ی رشدی سیب‌زمینی (جوانه‌زنی، رشد رویشی، تشکیل غده و رشد و پرشدن غده) به‌کار گرفته شود، کنترل علف‌های هرز پهن‌برگ و هم باریک‌برگ به‌طور قابل‌توجهی بهتر خواهد شد. این روش باعث شد که عملکرد غده‌های سیب‌زمینی در مزرعه افزایش یابد. هم‌چنین براساس نتایج به‌دست‌آمده از این مطالعه، استفاده از مویان غیر یونی به‌همراه ریم‌سولفورون هیچ‌گونه اثر منفی بر رشد گیاه سیب‌زمینی نشان نداد. این موضوع می‌تواند به‌عنوان یک نقطه قوت در مدیریت علف‌های هرز و بهبود عملکرد کشاورزی در نظر گرفته شود چرا که استفاده از مویان‌های غیر یونی همراه با ریم‌سولفورون بدون ایجاد اختلال در رشد سیب‌زمینی، به کنترل مؤثر علف‌های هرز کمک می‌کند. مویان غیر یونی کمک می‌کند تا قطرات سم بهتر به برگ‌ها بچسبند و جذب بیش‌تری انجام شود. در نتیجه، تأثیر سم بیش‌تر شده و علف‌های هرز سریع‌تر از بین می‌روند. برای این‌که چنین نتیجه‌ای در مزرعه حاصل شود، لازم است که محلول سم به‌درستی و با دقت تهیه شود. برای تهیه محلول مورد نیاز برای یک هکتار باید ۶۰ گرم از علف‌کش ریم‌سولفورون را با 0/8 لیتر در هکتار مویان غیر یونی در 400 لیتر آب تمیز ترکیب کرد. اولین قدم این است که مخزن سم‌پاش تا نیمه با آب تمیز و بدون گل‌ولای پر شود؛ سپس علف‌کش ریم‌سولفورون جداگانه در یک ظرف کوچک با مقدار کمی آب حل شده و به مخزن اضافه می‌شود. در مرحله بعد، مقدار 8/0 لیتر در هکتار از مویان به داخل مخزن ریخته می‌شود. در پایان، بقیه آب به مخزن اضافه شده تا به حجم 400 لیتر برسد و محلول خوب به‌هم زده می‌شود. اگر سم‌پاش دارای همزن دستی یا مکانیکی باشد، بهتر است برای یکنواخت شدن محلول از آن استفاده شود. در کنار این مراحل، به کیفیت آب هم باید توجه کرد. آبی که برای تهیه محلول استفاده می‌شود، باید کاملاً تمیز و بدون ذرات معلق باشد. هم‌چنین، بهتر است pH آب کمی اسیدی و در حدود ۵ تا ۶ باشد، چون علف‌کش ریم‌سولفورون در این بازه بهترین عملکرد را دارد. اگر آب خیلی قلیایی (pH بالا) باشد، ممکن است کارایی سم کاهش پیدا کند. از طرف دیگر، سختی آب نیز مهم است. اگر آب مصرفی خیلی سخت باشد (یعنی املاح زیاد داشته باشد)، می‌تواند با علف‌کش واکنش دهد و اثر آن را کم‌تر کند. بنابراین، توصیه می‌شود از آب با سختی کم یا متوسط استفاده شود. در مرحله سم‌پاشی نیز نکاتی وجود دارد که رعایت آن‌ها بسیار مهم است. سم‌پاشی باید در زمانی انجام شود که هوا آرام و بدون باد باشد، بارندگی وجود نداشته و دمای هوا هم معتدل باشد تا از تبخیر یا شسته‌شدن سم جلوگیری شود. هم‌چنین، هنگام کار با سم باید از لباس مناسب، ماسک، دستکش، عینک ایمنی و چکمه استفاده شود تا بدن از تماس با مواد شیمیایی محافظت شود. اگر تمام این مراحل با دقت انجام شود، می‌توان انتظار داشت که علف‌های هرز به‌خوبی کنترل شده و سیب‌زمینی عملکرد بیش‌تری داشته باشد. در واقع، دقت در آماده‌سازی و کاربرد صحیح محلول علف‌کش، ارتباط مستقیم و مشخصی با موفقیت و کارآیی سم در مزرعه دارد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| سیب‌زمینی؛ علف‌های هرز؛ کنترل شیمیایی؛ مویان غیر یونی؛ عملکرد غده و رقم | ||
| اصل مقاله | ||
|
سیب‌زمینی (Solanum tuberosum L.) پس از گندم، برنج و ذرت چهارمین محصول زراعی مهم در سطح جهانی به‌شمار می‌رود (7). در ایران نیز این محصول از جایگاه مهمی برخوردار بوده و جزو محصولات راهبردی می‌باشد؛ به‌طوری‌که در سال زراعی 03-1402 سطح زیرکشت آن بالغ بر 147 هزار هکتار، میزان تولید 5/314 میلیون تن و میانگین عملکرد آن 36/1 تن در هکتار گزارش شده است (1). علف‌های هرز به‌عنوان یکی از مهم‌ترین عوامل محدودکننده تولید سیب‌زمینی، سالانه خسارات قابل‌توجهی به این محصول وارد می‌کنند. تنوع اقلیمی کشور، پراکندگی وسیع مناطق کشت سیب‌زمینی و حضور گونه‌های متنوع و مقاوم علف‌های هرز اعم از پهن‌برگ، باریک‌برگ و گونه‌های انگلی مانند: گل‌جالیز بر پیچیدگی مدیریت این عامل خسارت‌زا افزوده است. در میان راهبردهای کنترل علف‌های هرز، استفاده از علف‌کش‌ها به‌عنوان روشی سریع، مؤثر و نسبتاً کم‌هزینه شناخته می‌شود. با این حال، تعداد علف‌کش‌های ثبت‌شده برای کاربرد در مزارع سیب‌زمینی در ایران محدود است (از جمله: متری‌بوزین، پندی‌متالین و سولفوسولفورون) که هر یک محدودیت‌هایی از نظر طیف اثربخشی، دوره مصرف و اثرات زیست‌محیطی دارند (2). در این راستا، ریم‌سولفورون به‌عنوان علف‌کشی انتخابی از گروه سولفونیل‌اوره‌ها به‌دلیل ویژگی‌هایی مانند: مصرف دوز پائین‌تر، ایمنی زیستی برای پستانداران و قابلیت کنترل مؤثر بر طیف وسیعی از علف‌های‌هرز باریک‌برگ و پهن‌برگ به‌ویژه در کاربرد پس‌رویشی، مورد توجه کارشناسان و کشاورزان قرار گرفته است (4). یکی از راهکارهای اثبات‌شده برای بهبود اثربخشی علف‌کش‌های سیستمیک، به‌کارگیری مواد کمکی نظیر: مویان‌های غیر یونی در محلول‌های سم‌پاشی است. این ترکیبات با کاهش کشش سطحی قطرات آب، افزایش سطح تماس محلول با برگ، تسهیل نفوذ ماده مؤثره از طریق اپیدرم و کوتیکول و افزایش پایداری محلول بر سطح اندام‌های هوایی موجب ارتقاء جذب و انتقال علف‌کش در گیاه هدف می‌شوند (6). افزون بر آن، مویان‌های غیر یونی در افزایش مقاومت محلول نسبت به شستشوی ناشی از بارندگی و در نتیجه کاهش تلفات سم ناشی از عوامل محیطی نقش دارند. بنابراین، استفاده بهینه از مویان‌های غیر یونی نه‌تنها اثربخشی علف‌کش‌هایی مانند: ریم‌سولفورون را ارتقاء می‌دهد بلکه از طریق امکان کاهش دوز مصرفی، منجر به کاهش هزینه‌های تولید و کاهش باقی‌مانده ترکیبات شیمیایی در محیط زیست می‌شود. با وجود شواهد فراوان از مزایای ترکیب ریم‌سولفورون با مویان‌های غیر یونی در مطالعات بین‌المللی، داده‌های میدانی و اطلاعات بومی‌شده درباره تأثیر سطوح مختلف این افزودنی‌ها در شرایط اقلیمی ایران محدود باقی مانده است. به‌ویژه مناطق عمده کشت سیب‌زمینی نظیر: شهرستان سنقر در استان کرمانشاه و شهرستان قروه در استان کردستان با تنوع گونه‌ای علف‌های‌هرز و تفاوت در بافت خاک، نیازمند بررسی‌های دقیق و منطقه‌ای هستند. بنابراین هدف این پژوهش، بررسی اثر سطوح مختلف مویان غیر یونی بر کارایی علف‌کش ریم‌سولفورون در کنترل گونه‌های باریک‌برگ و پهن‌برگ و ارزیابی تأثیر آن بر عملکرد غده سیب‌زمینی در شرایط مزرعه‌ای در دو منطقه یادشده است. نتایج این تحقیق می‌تواند مبنایی علمی برای بهینه‌سازی مدیریت علف‌های هرز، کاهش وابستگی به دوزهای بالای علف‌کش، کاهش هزینه‌های زراعی و ارتقاء پایداری زیست‌محیطی در کشت سیب‌زمینی کشور فراهم آورد. | ||
| مراجع | ||
|
1- بی‌نام. 1404. آمارنامه کشاورزی 03-1402، جلد اول: محصولات زراعی. معاونت آمار مرکز آمار، فناوری اطلاعات و ارتباطات، معاونت برنامه‌ریزی اقتصادی، وزارت جهاد کشاورزی. جلد اول، 120 صفحه. 2- بی‌نام، 1404، وزارت جهاد کشاورزی. فهرست آفات، بیماری‌ها و علف‌های هرز مهم محصولات عمده کشاورزی، آفت‌کش‌ها و روش‌های توصیه‌شده جهت کنترل آن‌ها. وزارت جهاد کشاورزی، سازمان حفظ نباتات کشور، معاونت کنترل آفات. 226 صفحه. 3- Alebrahim, M.T., Samadi- Kalkhoran, E., Majd, R. and Khatami, S.A. 2023. Effects of adjuvants on the effectiveness and rainfastness of rimsulfuron in potato. Hellenic plant protection Journa, 17:35-48. 4- Boschin, G., D’Agostina, A., Antonioni, C., Locati, D. and Arnoldi, A. 2007. Hydrolytic degradation of azimsulfuron a sulfonylurea herbicide. Chemosphere, Volume 68, Issue 7: 1312- 1317. 5- Ganie, Z.A., Soltani, N., McKenzie-Gopsill, A.G., Felix, J., Hutchinson, P.J.S., Dille, J.A.J. and Sikkema, P.H. 2023. Potential potato yield loss from weed interference in the United States and Canada. Weed Technolog, 37 (1): 21-24. 6- Green, J.M. and Beestman, G.B. 2007. Recently patented and commercialized formulation and adjuvant technology. Crop Protection, Volume 26, Issue 3: 320-327. 7- Siddiqui, A.O., Işık, D. and Jabran, Kh. 2024. Impact of weed competition on morphological and biochemical traits of potato: A Review. Potato Research, Volume 67: 451–462 | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 3 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1 |
||