با توجه به کمبود آب و همپوشانی نیاز آبیاری باغات، مزارع گندم و زراعت سیب‌زمینی در فصل بهار، کاربرد سامانه آبیاری قطره‌ای به‌ویژه در کشت‌های تأخیری به‌عنوان راهبردی با هدف کم کردن فشار بر منابع آبی در مناطق تولیدی پیشنهاد شده که مورد استقبال کشاورزان قرار گرفته است (3 و 4). کشت­ های تأخیری و تابستانه سیب­ زمینی دارای مزایای توزیع بهینه آب در باغ‌ها و مزارع گندم در بهار، کاهش تنش خشکی محصول سیب ­زمینی در ابتدای فصل، کنترل بهتر علف­ های هرز، کاهش مصرف سموم و افزایش بهره ­وری مصرف آب است. در کشت ­های تأخیری بروز تنش خشکی و بروز شرایط نامطلوب محیطی در برخی مناطق سبب ایجاد ناهنجاری ­هایی در رشد و نمو شده و عملکرد کاهش یافته است (1 و 5). برای افزایش سطح کمی، کیفی و پایداری تولید سیب‌زمینی در این شرایط، مدیریت و اقدامات زراعی ویژه­ای لازم است تا اثرات نامطلوب شرایط محیطی به مقدار کمینه برسد و محصول از رشد مطلوب برخوردار شده و کم‌ترین کاهش در تولید به وجود آید. تراکم کاشت و آرایش کاشت در سامانه آبیاری قطره‌ای از کاربردی‌ترین راهکارهای مدیریتی برای دست‌یابی به عملکرد کمی و کیفی مطلوب در کشت­های تأخیری سیب‌زمینی است.

تراکم کشت: در کشت­های تأخیری عملاً فصل رشد کوتاه خواهد بود. برای استفاده بیشینه از تشعشع خورشید، لازم است که پوشش سبز مزرعه سریع­تر کامل شود. افزایش تراکم کاشت در مدیریت زراعی مزرعه سیب ­زمینی به‌ویژه در کشت‌‌های تأخیری، روشی کاربردی در افزایش سریع پوشش گیاهی است. در کشت­ های متراکم از تعداد روزهای کاشت تا سبز شدن و کاشت تا غده‌بندی کاسته می ­شود. گرچه با افزایش تراکم، میزان متوسط تعداد غده در هر بوته و متوسط وزن غده کاهش می‌یابد ولی به‌دلیل افزایش تعداد ساقه اصلی و غده در واحد سطح، عملکرد افزایش خواهد یافت (6 و 7). راهبرد کاربردی برای افزایش بیش‌تر تراکم، استفاده از پشته‌های عریض است که  تراکم کاشت نسبت به ردیف‌های معمولی تا 5/1 برابر می‌تواند افزایش یابد. به‌دلیل افزایش پوشش سطح سبز تبخیر کاهش، دمای خاک در ردیف‌های میانی خنک‌تر، نوسانات دمایی خاک کم‌تر، خشکی ناحیه ریشه نیز کم‌تر و آب در دسترس محصول بیش‌تر خواهد بود. در نتیجه سرعت رشد محصول افزایش یافته و عملکرد، بهره­وری مصرف آب و بهره­وری استفاده از زمین افزایش خواهد یافت (10).

آرایش کاشت و سامانه آبیاری: در محصولات وجینی نظیر سیب‌زمینی با کم کردن فواصل بین ردیف‌های کشت، آرایش کاشت مستطیلی (فعلی) به آرایش کاشت منظم و بهتری تغییر پیدا می ­کند. در این آرایش کاشت، توزیع بوته‌ها در مزرعه مناسب ­تر، توزیع برگ‌ها در ساقه بهتر، تاج‌پوشش محصول یکنواخت و سریع‌تر توسعه یافته و پوشش سطح زمین کامل خواهد بود و بدین ترتیب میزان جذب نور افزایش می ­یابد. به‌دلیل وجود رابطه مستقیم بین سرعت رشد محصول و میزان جذب نور، لذا سرعت رشد افزایش خواهد یافت. باید دقت داشت که در کشت منظم به‌دلیل توزیع یکنواخت آب و مواد غذایی، از رقابت بین بوته­ ها کاسته می‌شود. هم‌چنین تبخیر از سطح خاک و حتی خسارت علف ­های هرز نیز کاهش می ­یابد. بدین ترتیب با ایجاد شرایط بهینه، رشد محصول بیش‌تر و عملکرد افزایش خواهد یافت (6). در سالیان اخیر توسعه سامانه‌های آبیاری تحت فشار به‌ویژه استفاده از نوار تیپ در زراعت سیب‌زمینی گسترش یافته است که امکان تغییر کشت یک ردیفه به کشت متراکم دو ردیفه و چند ردیفه را فراهم کرده است. بنابراین بررسی آرایش‌های مختلف کاشت در روش آبیاری قطره ­ای در مزارع سیب‌زمینی راهی برای استفاده مؤثرتر از منابع آبی است. در این آزمایش، کشت سه ردیفه به فاصله 37/5 سانتی­متر بر روی پشته عریض 150 سانتی­متری با اختصاص دو نوار تیپ آبیاری قطره‌ای روی هر پشته با کشت یک ردیفه بر روی پشته‌های 75 سانتی‌متری (کشت معمول) از نظر میزان عملکرد و بهره‌وری آب در شرایط زارعین در استان سمنان (شهر بسطام) بررسی شد. به بیان دیگر در عرض کشت 150 سانتی­متری به جای دو ردیف کشت 75 سانتی­متری در کشت معمول از پشته‌های عریض با سه ردیف کشت استفاده شد (شکل 1). فاصله بوته‌ها روی ردیف 20 سانتی­متر و تراکم کاشت در کشت معمولی 66,666 و در کشت سه ردیفه 100,0000 بوته در هکتار بود. نتایج آزمایش با استفاده از آمار توصیفی مورد تحلیل قرار گرفت و برای رسم نمودارها از نرم‌افزار Excel استفاده شد.