| تعداد نشریات | 284 |
| تعداد نشریات سازمان | 82 |
| تعداد شماره‌ها | 3,073 |
| تعداد مقالات | 34,300 |
| تعداد مشاهده مقاله | 47,109,525 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 78,017,589 |
ارزیابی شاخصههای پوشش گیاهی به‌منظور مدیریت و بهره‌برداری پایدار از گیاهان تولیدی تالاب گندمان | ||
| تحقیقات مرتع و بیابان ایران | ||
| مقاله 6، دوره 31، شماره 4، بهمن 1403، صفحه 395-407 اصل مقاله (662.37 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22092/ijrdr.2025.132718 | ||
| نویسندگان | ||
| الهام فخیمی* 1؛ تورج مختارپور2؛ جواد معتمدی3؛ گلناز تاسلی4؛ حمزه علی شیرمردی1؛ یعقوب ایرانمنش5؛ محسن حبیبی6 | ||
| 1استادیار پژوهشی، بخش منابع طبیعی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان چهارمحال و بختیاری، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، شهرکرد، ایران | ||
| 2کارشناس پژوهشی، بخش منابع طبیعی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان چهارمحال و بختیاری، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، شهرکرد، ایران | ||
| 3دانشیار پژوهشی، بخش تحقیقات مرتع، مؤسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران | ||
| 4استادیار پژوهشی، بخش علوم دامی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان چهارمحال و بختیاری، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، شهرکرد، ایران | ||
| 5دانشیار پژوهشی، بخش منابع طبیعی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان چهارمحال و بختیاری، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، شهرکرد، ایران | ||
| 6دکتری محیط‌زیست، اداره کل محیط‌زیست چهارمحال و بختیاری، شهرکرد، ایران | ||
| چکیده | ||
| سابقه و هدف تالاب گندمان در استان چهارمحال و بختیاری یکی از ده تالاب برتر ایران است که از نظر تنوع زیستی، زیبایی‌شناختی، تولید علوفه، حفظ منابع آب‌وخاک و پرنده‌‌نگری دارای اهمیت زیست‌محیطی فراوانی است. متأسفانه در چند دهه اخیر، به دلیل دخالت‌‌های انسانی (تغییر کاربری، چرای بی‌رویه دام و خارج از فصل و آتشسوزی) و تغییرات اقلیمی، شاخصههای پوشش گیاهی ازجمله سطح تاج‌‌پوشش گیاهان، تراکم، بیوماس، تنوع و غنای گونه‌‌ای در تالاب گندمان دچار تغییر شده‌‌اند. بنابراین، برای ارزش‌گذاری اقتصادی خدمات و کارکردهای آنها و بهره‌برداری بهینه از پوشش گیاهی و دستیابی به برنامه مدیریت پایدار، می‌‌بایست این تغییرات شناسایی و ارزیابی شوند. این مطالعه با هدف ارزیابی شاخصههای پوشش گیاهی (درصد پوشش‌‌تاجی و مقدار زی‌توده هوایی (بیوماس)) رویشگاه‌‌های مختلف تالاب گندمان انجام شد. مواد و روش‌ها بدین منظور، ابتدا تیپ‌‌بندی پوشش گیاهی تالاب گندمان انجام و گونههای گیاهی موجود در هر تیپ گیاهی (رویشگاه) جمع‌‌آوری و شناسایی شد. سپس در هر توده معرف، سه ترانسکت 100 متری مستقر و فواصل بین ترانسکت‌‌ها با توجه به وسعت توده معرف و نحوه پراکنش پوشش گیاهی و فاصله بین لکه‌‌های گیاهی، متغیر و 50 تا 100 متر لحاظ شد. بر روی هر ترانسکت نیز 10 پلات یک مترمربعی با فواصل یکسان مستقر گردید. درمجموع، در هر توده معرف، 30 پلات یک مترمربعی برای اندازه‌‌گیری مشخصه‌‌های گیاهی استفاده شد. در هر پلات، درصد پوشش‌‌تاجی، تعداد پایه گیاهی و زی‌توده هوایی گونههای گیاهی، درصد سنگ و سنگریزه، درصد لاش‌‌برگ و درصد خاک لخت اندازه‌‌گیری گردید. برای برآورد زی‌توده، از روش نمونه‌گیری مضاعف و رابطه بین درصد پوشش‌‌تاجی با مقدار زی‌توده هوایی، استفاده . نتایج بررسی‌ها نشان داد درمجموع پنج تیپ گیاهی در تالاب گندمان پراکنش دارد. تیپ گیاهیPhragmites australis-Carex riparia با مساحت 90/52 هکتار، بیشترین مساحت تالاب گندمان را به خود اختصاص داده است. براساس نتایج، متوسط پوشش‌‌تاجی رویشگاه‌ها، 02/76 درصد و زی‌توده هوایی آنها، 52/1695 گرم در مترمربع است که بیشترین مقدار (5/3198 گرم بر مترمربع) مربوط به تیپ گیاهی Phragmites australis-Carex riparia و کمترین مقدار (4/511 گرم بر مترمربع) مربوط به تیپ گیاهی Potentilla anserina-Carex riparia-Cynodon dactylon می‌‌باشد. در بین گونههای گیاهی نیز بیشترین مقدار زی‌توده هوایی (7/2986 گرم بر مترمربع)، مربوط به گونه australis Phragmites (نی) است. نتیجه‌گیری به‌طورکلی با توجه به مقدار قابل‌توجه زی‌توده هوایی تیپ‌های گیاهی، پیشنهاد می‌گردد برای بهره‌برداری بهینه از پوشش گیاهان تولیدی و حفظ تعادل پایدار تالاب گندمان، تیپ‌های گیاهی قطعه‌بندی شده و قطعات دارای گیاهان در معرض خطر انقراض به‌طور کامل حفاظت‌شده و در قطعات با تراکم زیاد پوشش گیاهی و حساسیت بالا به آتشسوزی با رعایت ملاحظات زیست‌محیطی از روشهای برداشت تعادلی، انتخابی و تناوبی به‌منظور ایجاد آتش‌بر استفاده شود. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| زی‌توده هوایی؛ رویشگاه تالابی؛ استان چهارمحال و بختیاری | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Evaluation of vegetation characteristics for the sustainable management and exploitation of productive plants in Gandoman Wetland | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Elham Fakhimi1؛ Touraj Mokhtarpour2؛ Javad Moetamedi3؛ Golnaz Taasoli4؛ Hamzeh Ali Shirmardi1؛ Yaghoub Iranmanesh5؛ Mohsen Habibi6 | ||
| 1Assistant professor, Research Division of Natural Resources, Chaharmahal and Bakhtiari Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, AREEO,Shahrekord,Iran | ||
| 2Research Expert, Research Division of Natural Resources, Chaharmahal and Bakhtiari Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, AREEO,Shahrekord,Iran | ||
| 3Associate Professor, Research Division of Rangeland, Research Institute for Forest and Rangelands, areeo, Tehran, Iran | ||
| 4Assistant professor,Research Division of Animal Science, Chaharmahal and Bakhtiari Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, AREEO,Shahrekord,Iran | ||
| 5Associate Professor, Research Division of Natural Resources, Chaharmahal and Bakhtiari Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, AREEO,Shahrekord,Iran | ||
| 6Ph.D, Chaharmahal va Bakhtiari Department of Environment, Shahrekord, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| Background and objectives Gandoman wetland is one of the top ten wetlands in Iran, Chaharmahal va Bakhtiyari province. This wetland is an important system that contains a vast array of plants and animals and help regulate the climate, as well as provide flood and erosion control, while at the same time storing and recycling nutrients. Unfortunately, in recent years, due to human interventions, climate changes and improper management, many changes have occurred in this wetland. Therefore, in order to economically value their services and functions, and consequently to optimally utilize vegetation cover and achieve a sustainable management plan, these changes must be identified and evaluated. This study was conducted with the aim of evaluating vegetation cover indicators (percentage of canopy cover and biomass of different habitats of Gandoman Wetland. Material and methods For this purpose, different types of the vegetation cover of the wetland were identified. Three transects with a length of 100 m were installed in each plant community. Depending on the plant community and the vegetation cover distribution and the distances between plant points were 50 to 100 meters. Each transacts contain three plots 1×1 were identified. Totally, 30 plot 1×1 were installed in each plant community and the percentage of canopy cover, aerial biomass of plant species, bare soil percentage, density and litter were estimated. The double-sampling method and relationship between the percentages of canopy cover with aerial biomass of plant species of plant species were estimated for forage yield. Results The results showed that there are five types of plants in the wetland. Phragmites australis-Carex riparia was frequent dominant species in the Gandoman wetland with an area about 52.90 ha. Wetland vegetation cover was 76.02 percentage and total forage yield was equal to 1695.52 grams per square meter. The greatest forage yield was belonged to Phragmites australis species (2986.7 grams per square meter). Conclusion In general, considering the significant amount of aerial biomass of plant types, it is recommended, In order to optimally utilize the productive plant cover and also maintain the sustainable balance of the Gandoman Wetland, plant types have been segmented and areas with plants in danger of extinction are fully protected and in areas with high density of vegetation and high susceptibility to fire, balanced, selective, and periodic harvesting methods should be used to create fire suppression, while taking into account environmental considerations. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| crown cover, aerial biomass, wetland habitat, Chaharmahal va Bakhtiari province | ||
| مراجع | ||
|
- Amini, M., Beshari, H., & Feyzi, M. T. 2024. Study of flora, life form, and geographic distribution of species on the margins of the Gavkhuni International Wetland. Journal of Range and Desert, 31(2), 129-120. (in Persian),doi: https://doi.org: 10.22092/ijrdr.2024.131788. - Asadi, M., Masoumi, A. A., Khatamsaz, M., & Mazfarian, V., 1988-2013. Flora of Iran. Forest and Rangelands Research Institute of Iran. Tehran. Vols. 51-1. (in Persian) - Azami, J., joorabian shoshtari, Sh. 2023. Update data of the Iranian wetlands 2023, Journal of Applied Research in Water and Wastewater, 10 (2), 2023, 156-160. doi: https://doi.org/10.22126/arww.2023.7133.1232. - Catarino, L., Diniz, M.A. and Martins, E.S., 2002. Vegetation structure and ecology of the Cufada Lagoon. J. African Journal of Ecology, 40: 252-259. doi:https://doi.org/10.1046/j.1365-2028.2002.00367.x - Costanza, R. Farber, S.C. and Maxwell, J., 1989. Valuation and management of wetland ecosystems. Ecol Econ, 1(2): 335–361. doi: https://doi.org/10.4337/9781035303427.00009. - Dinarvand, M., 2017. Flora of Iran, Numbers 130-101. Aquatic plant families. (Hippuridaceae, Ceratophyllaceae atophyllaceae, Haloragaceae, Elatinaceae, Butomaceae, Alismataceae, Sparganiaceae, Lentibulariaceae, Nelumbonaceae, Nymphaceae, Zannichelliceae, Rutaceae, Potamogetonaceae, Juncaceae, Zosteraceae, Hydrocharitaceae, Trapaceae, Lemnaceae, Callitrichaceae, Sphenocleaceae, Najadaceae, Cymodoceaceae, Pontederiaceae). Tehran, Publication of the Research Institute of Forests and Rangelands, 130 pages. (in Persian) - Dinarvand, M., 2021. Perennial plants of Iran. Iranian Nature Journal, 6(2): 83-63. (in Persian), doi:https://doi.org/10.22092/IRN.2021.354441.1357. - Folega, F., Kanda, M., Fandjinou, K., Bohnett, E., Wala, K , Batawila, K., Akpagana, K. 2023. Flora and Typology of Wetlands of Haho River Watershed, Togo, Sustainability,15(1):1-22. doi:https://doi.org/10.3390/su15032814 - Fooladi, Z., Fallahpour, K., Derakhshan Hoor, A., & Mardani, F. 2013. Investigation and recognition of the Chghakhour wetland ecosystem in Chaharmahal and Bakhtiari province. First Congress on the Protection of Aquatic Ecosystems, Hamedan, Iran. (in Persian) - Hosseinjani, A., Ahmadnezhad, S., & Siyad Borani, M. 2018. Introduction to the flora, life forms, and chorology of aquatic plants in the western region of Anzali Wetland. Quarterly Journal of Aquatic Ecosystem Ecology, 3(1), 49-56. (in Persian) - Iranmanesh, Y., Jalili, A., Shirmardi, H.A., & Jahanbazi, H. 2017a. Introduction of flora, life forms, and geographical distribution of plants in important wetlands of Chaharmahal and Bakhtiari Province. Journal of Taxonomy and Biosystematics, 9(30), 104-83. (in Persian), doi:https://doi.org/10.22108/TBJ.2018.104812.1027 - Iranmanesh, Y., Shirmardi, H.A., & Jahanbazi, H. 2017b. Gandooman Wetland: One of Iran's most beautiful birdwatching wetlands. Iranian Nature Journal, 2(4), 91-82. (in Persian), doi:https://doi.org/ 10.22092/IRN.2017.113385 - Johnston, R., Cools, S., Liersch Sylvie Morardet, C., Murgue, M., Mahieu, I. and Zsuffa, G.P., 2013. Wetwin: A structured approach to evaluating wetland management options in datapoor contexts. Environmental Science & Policy, 34(1):3-17. doi: https://doi.org/10.1016/j.envsci.2012.12.006. - Khalilbaseri, M., Ghavami, Sh., Soleimani, M., & Zarei, H., 2024. Estimation of the annual harvestable amount of reed from the Hoor Al-Azim wetland for use in a biomass power plant. Journal of Agricultural Machinery Research, 30(1): 57-66. (in Persian), doi: https://doi.org/ 10.22034/JRMAM.2024.14602.684. - Mirzajani, A., Daqiq Roohi, J., & Mohammadi-dost, R. 2020. Investigation of the distribution and density of aquatic plants in the western part of Anzali Wetland. Journal of Plant Research, 33(4), 1014-1024. (in Persian), doi: https://doi.org/ 20.1001.1.23832592.1399.33.4.4.0 - Mozaffarian, V. A. 2017. Flora of Chaharmahal and Bakhtiari. Isfahan: Memar khane bagh Nazar, 894 pp. (in Persian) - Naghinejad, A., Amir Gholi Pour, V., & Ghahremani Nejad, F. 2013. Investigation of the biomass of dominant aquatic species and its influence by plant communities in four important wetlands of Babol, Mazandaran province. Journal of Applied Biology, 57-67. (in Persian) - Parolin, P., Wittmann, F., Schöngart, J., Da Cunha, C. N., Junk, W. J., & Piedade, M. T. 2022. Wetland plants: Adaptations, classification, ecology and Distribution. Encyclopedia of Inland Waters, 214-230. doi: https://doi.org/ 10.1016/b978-0-12-819166-8.00060-8. - Rahmani, Sh., Jafarian Jelodar, Z., Ebrahimi, A., Mojaradi, B. 2021. Plant Ecological Classification Using the IsoPM Method (Case Study: Gandooman Wetland in Chaharmahal and Bakhtiari Province), Gahi Research Journal, 34(2): 428-439. (in Persian), doi: https://doi.org/ 20.1001.1.23832592.1400.34.2.2.1 - Rechinger, K.H. (Ed) (1963-2015) Flora Iranica, Vols. 1-178. Akademische Druck- U Verlagsanstalt, Graz. - Shi, Y., 2023. Environmental Factors, Biomass, and Function of Wetlands, Highlights in Science, Engineering and Technology, 33(1):35-41. doi: https://doi.org/10.54097/hset.v33i.5244 - Sica, Y.V., Quintana, R.D., Radeloff, V.C. and Gavier-Pizarro, G.I., 2016. Wetland loss due to land use change in the Lower Paraná River Delta, Argentina. Sci Total Environ, 568: 967–978. doi :https://doi.org/10.1016/j.scitotenv.2016.04.200. - Tavakoli, Z., and Mozffarian, V.A. 2003. A study of the flora in the Kabar watershed of Qom Province. Journal of Research and Development, 66, 57-66. (in Persian) - Zamanpoore, M., Pakparvar, M., Hatami, A., Zahirian, A. 2022. Habitat Classification of Maharlu Wetland Using MedWet Classification System, Environment and Water Engineering journal, 9(4):449-466. doi : https://doi.org/10.22034/ewe.2022.360015.1804 - Zhou, X., Yang, J., Sha, A., Zhuang, Zh., Bai, Sh., Sun, H., Zhaoo, X. 2024. Enhancing environmental and economic benefits of constructed wetlands through plant recovery: A life cycle perspective, Science of The Total Environment, 951(3):168-179. doi : https://doi.org/10.1016/j.scitotenv.2024.175784 | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 274 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 156 |
||