| تعداد نشریات | 286 |
| تعداد نشریات سازمان | 84 |
| تعداد شماره‌ها | 3,030 |
| تعداد مقالات | 33,889 |
| تعداد مشاهده مقاله | 45,271,331 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 61,418,745 |
راش شرقی (Fagus orientalis Lipsky) 385 ساله، برگ کوچکی از تاریخ جنگلهای کهن‌رست هیرکانی | ||
| طبیعت ایران | ||
| مقاله 8، دوره 9، شماره 3 - شماره پیاپی 46، مرداد و شهریور 1403، صفحه 49-57 اصل مقاله (954.63 K) | ||
| نوع مقاله: نامه‌های علمی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22092/irn.2024.132058 | ||
| نویسندگان | ||
| فیروزه حاتمی* 1؛ کامبیز پورطهماسی2؛ محمد امینی3؛ علیرضا نیکوتدبیر4 | ||
| 1کارشناس محقق، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران | ||
| 2استاد، گروه علوم و صنایع چوب و کاغذ، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج، ایران | ||
| 3استادیار، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان مازندران، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، ساری، ایران | ||
| 4دانشجوی دکتری، گروه علوم و صنایع چوب و کاغذ، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج، ایران | ||
| چکیده | ||
| جنگلهای هیرکانی، که از باارزش‌ترین اکوسیستم‌های جنگلی ایران از‌نظر اقلیم، تولید چوب و فراورده‌های جنگلی به‌شمار می‌آیند، خاستگاه گونه ارزشمند راش شرقی (Fagus orientalis Lipsky) به‌عنوان یکی از گونه‌های کهن‌رست متعلق به دوران سوم زمین‌شناسی هستند. با توجه به اهمیت اکولوژیکی و اقتصادی راش در جنگلهای هیرکانی، پژوهش پیش‌رو با هدف گاه‌شناسی دیسک راش 105 سانتی‌متری منطقه هفتخال ساری انجام شد. این دیسک توسط آقای دکتر محمد امینی به بخش تحقیقات جنگل مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور اهدا شده است. پس از آماده‌سازی دیسک، پهنای حلقه‌های رویشی از مغز به سمت پوست و در چند جهت با دقت 01/0 میلی‌متر توسط استریومیکروسکوپ و میز اندازه‌گیری 5 LINTAB اندازه‌گیری شد. نتایج سن‌یابی بیانگر سن 385 ساله این درخت بود. براساس منحنی رویش، روند رویش این درخت تا سن 130 تا 140سالگی صعودی و سپس نزولی بود که تشابه زیادی به منحنی رویش قطری سایر درختان راش جنگلهای هیرکانی دارد. متوسط رویش قطری سالانه درخت راش مورد‌مطالعه 3/1 میلی‌متر به دست آمد. در این بررسی دیسک راش به‌عنوان برگ کوچکی از تاریخ، شاهد وقایع و اتفاقات مهمی در طول دوران حیات طولانی خود بوده است. درخت راش به‌عنوان یکی از گونه‌های شاخص مطالعات گاه‌شناسی درختی در این پژوهش، دارای حدود چهار قرن اطلاعات اقلیمی گذشته است که تاریخچه ارزشمندی از شرایط آب‌وهوایی این منطقه را به همراه دارد و این در حالی است که داده‌های اقلیمی ثبت‌شده توسط ایستگاه‌های هواشناسی منطقه ساری متعلق به سال‌های 1377 و 1384 شمسی تا به امروز است. درختان، همواره با ثبت رخدادهای اقلیمی در حلقه‌های سالانه خود تاریخچه ارزشمندی را از گذشته حیات رویشی و شرایط منطقه مورد‌مطالعه خود نشان می‌دهند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| داده‌های اقلیمی؛ دیسک؛ راش شرقی؛ سن‌یابی؛ گاه‌شناسی درختی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| A 385-year-old Oriental beech (Fagus orientalis Lipsky): A page from the history book of the Hyrcanian forests | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Firoozeh Hatami1؛ Kambiz Pourtahmasi2؛ Mohammad Amini3؛ Alireza Nikoutadbir4 | ||
| 1Expert, Research Institute of Forests and Rangelands, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Tehran, Iran | ||
| 2Prof., Department of Wood and Paper Science and Technology, Faculty of Natural Resources, University of Tehran, Karaj, Iran | ||
| 3Assistant Prof., Mazandaran Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, AREEO, Sari, Iran | ||
| 4Ph.D., Student, Department of Wood and Paper Science and Technology, Faculty of Natural Resources, University of Tehran, Karaj, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| The Hyrcanian forests in Iran are precious due to their climate, wood production, and forest products. They are the origin of the valuable oriental beech (Fagus orientalis Lipsky), one of the oldest species dating back to the third geological period. Considering the ecological and economic significance of beech in the Hyrcanian forests, the current research was conducted to chronicle the growth of a 105 cm beech disk in the Haft-Khal Sari region. Doctor Mohammad Amini donated this disk to the Forest Research Division of the Research Institute of Forests and Rangelands. After preparing the disk, the width of the growth rings was measured from the core to the bark and in various directions with an accuracy of 0.01 mm using a stereomicroscope and LINTAB 5 measuring table. Dating results indicated that this tree is 385 years old. The growth pattern of the tree indicates an ascending and descending curve from 130 to 140 years, like other beech trees in the Hyrcanian forests. The average annual diameter growth of the tree was 1.3 mm. As a small piece of history, the beech disk has witnessed significant events and happenings during its long life. As one of the key species of dendrochronology studies in this research, the beech tree provides around four centuries of climate data, which carries a valuable history of the weather conditions in this region. The climate data recorded by the Sari region's meteorological station spans from the years 1998 to 2005 until the present day. Trees maintain a valuable record of climatic events and the history of vegetative life in their annual rings, providing insight into the conditions of the studied area. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Climatic data, Dating, Dendrochronology, Disc, Oriental beech | ||
| مراجع | ||
|
امینی، م.، 1385. بررسی تغییرات رویش قطری و طولی درختان راش در راشستان‌های شرق مازندران (مطالعه موردی در طرح جنگل‌داری هفتخال ساری). رساله دکتری دانشگاه تهران، 117 صفحه.
امینی، م.، ثاقب‌طالبی، خ.، نمیرانیان، م. و امینی، ر.، 1388. بررسی رویش راش خزر (Fagus orientalis Lipsky) با استفاده از تحلیل سری‌های زمانی. تحقیقات جنگل و صنوبر ایران، 17(3): 421–404.
بالاپور، ش.، ا.، جلیلوند، ح.، رائینی، س.م. و اسدپور، ح.، 1389. رابطه حلقه‌های رویشی راش با برخی از متغیرهای اقلیمی در جنگل آموزشی- پژوهشی دانشکده منابع طبیعی ساری (دارابکلا). پژوهش‌های آبخیزداری، 23(3): 10-1.
پورطهماسی، ک.، نجفی هرسینی، ف.، نادری، م.، کوشا، م.، اولادی، ر. و نادی، م.، 1403. بررسی مقایسه‌‌ای رویش شعاعی راش ایرانی (Fagus orientalis Lipsky) در گرادیان ارتفاعی جنگلهای هیرکانی. تحقیقات جنگل و صنوبر ایران، 32(1): 15-1.
ثاقب‌طالبی، خ.، ساجدی، ت.، و یزدیان، ف.، 1383. نگاهی به جنگلهای ایران. انتشارات مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، 55 صفحه.
حسن‌زاده ناورودی، ا. و حسن‌قلی‌پور، ح.،1394. تعیین رویش حجمی درختان در سری یک ناو اسالم. اولین همایش ملی محیط‌زیست طبیعی. رشت. 6-1 صفحه.
حسینزاده، ع.، گلبابائی، ف.، نوربخش، ا. و حسینخانی، ح.، 1380. تغییرات ویژگی‌های مهندسی چوب گونه راش در جنگلهای اسالم (گیلان). تحقیقات علوم چوب و کاغذ ایران، 14(272): 26-1.
زبیری، م.، 1379. آماربرداری در جنگل (اندازه‌گیری درخت و جنگل). انتشارات دانشگاه تهران. 424 صفحه.
زهری، م.، 1383. شالوده‌های ژئوبتانیکی خاورمیانه. 499 صفحه.
زارعی گلباغی، م.، نیکوی، م.، ترکمن، ج. و کرمیان عمرانی، ل.، 1395. ارزیابی تأثیر مسیر چوب‌کشی بر تغییرات پهنای دوایر سالیانه راش (Fagus orientalis Lipsky) و توسکای ییلاقی (Alnus subcordata C. A. Mey.) حاشیه مسیر (مطالعه موردی: جنگلهای اسالم، سری یک ناو). تحقیقات جنگل و صنوبر ایران، 24(1): 8-1.
سیاهیپور بالاده، ذ.، میربادین، ع.، امانزاده، ب.، همتی، ا. و خانجانی شیراز، ب.، 1380. رویش قطری راش در راشستان‌های شمال کشور (استان گیلان). تحقیقات جنگل و صنوبر ایران، 7(1): 129-101.
طغرایی، ن.، 1392. شناخت چوب. سازمان انتشارات جهاد دانشگاهی، 674 صفحه.
کنعانی، ن.، فلاح، ا.، عابدینی، ر. و خورنکه، س.ا.، 1397. تأثیر عوامل اقلیمی دما و بارش بر الگوی رویش شعاعی راش و بلند‌مازو در ارتفاعات رشته‌کوه البرز مرکزی. مجله جنگل ایران، 10(2): 235-221.
محمدی، ج.، سید موسوی، ز. و قربانی، خ.، 1400. تعیین و مدل‌سازی رویش قطری و سطح مقطع درخت راش (Fagus orientalis Lipsky) در جنگلهای استان گلستان. پژوهش‌های علوم و فناوری چوب و جنگل، 28(4): 64–45.
مروی مهاجر، م.ر.، 1398. جنگل‌شناسی و پرورش جنگل. چاپ چهارم، انتشارات دانشگاه تهران، 430 صفحه.
مصدق، ا.، 1377. جغرافیای جنگلهای جهان. انتشارات دانشگاه تهران، 404 صفحه.
میرآخورلو، خ. و اخوان، ر. 1396. ارزیابی تغییرات سطح جنگلهای هیرکانی از سال 1383 تا 1395. طبیعت ایران، 2(3): 40–45. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 225 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 156 |
||