| تعداد نشریات | 285 |
| تعداد نشریات سازمان | 83 |
| تعداد شماره‌ها | 3,086 |
| تعداد مقالات | 34,442 |
| تعداد مشاهده مقاله | 48,907,390 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 79,347,637 |
مدلسازی دقیق مکانی شدت وقوع مخاطرات محیطی در سطح طبقه‌های تراکم جنگل | ||
| تحقیقات جنگل و صنوبر ایران | ||
| مقاله 4، دوره 32، شماره 4 - شماره پیاپی 98، اسفند 1403، صفحه 339-354 اصل مقاله (848.87 K) | ||
| نوع مقاله: علمی- پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22092/ijfpr.2024.365649.2161 | ||
| نویسنده | ||
| داود مافی غلامی* | ||
| دانشیار، گروه علوم جنگل، دانشکده منابع طبیعی و علوم زمین، دانشگاه شهرکرد، شهرکرد، ایران | ||
| چکیده | ||
| سابقه و هدف: سنجش قرارگیری رویشگاه‌‌های جنگلی در معرض مخاطرات محیطیِ چندگانه به‌‌عنوان یکی از ابعاد تشکیل‌دهنده آسیبپذیری، نخستین مرحله از اجرای فرایند ارزیابی آسیبپذیری این بوم‌سازگان‌‌ها است. با کمی‌‌سازی و تهیه نقشه مخاطرات محیطی چندگانه، اطلاعات حیاتی برای جلوگیری/کاهش تخریب رخ‌داده در جنگل‌ها فراهم می‌‌شود، بنابراین هدف این پژوهش، سنجش میزان قرارگیریِ رویشگاه‌‌های جنگلی واقع در منطقه حفاظت‌شده کوه دیل در استان کهگیلویه و بویراحمد در معرض مخاطرات محیطی چندگانه بود. مواد و روش‌‌ها: برای مدلسازی و سنجش شدت وقوع مخاطرات چندگانه، ابتدا نقشه‌‌های ریسک متعلق به تعداد 11 مخاطره محیطی شامل خشک‌سالی، ریزگرد، تبخیر و تعرق، آتش‌‌سوزی، دماهای بیشینه، سیلاب، تندباد، زمین‌لغزش، شدت حضور انسان، شدت فرسایش خاک و نسبت اثرگذاری جاده تهیه شد. سپس، با اجرای روش دلفی و تجزیه‌وتحلیل نظرات متخصصان، وزن نسبی هریک از مخاطرات محیطی محاسبه شد. نقشه‌‌های ریسک مخاطرات محیطی در طبقه‌های چهارگانه کم، متوسط، زیاد و بسیار زیاد طبقه‌‌بندی شد و در وزن نسبی محاسبه‌شده با استفاده از روش دلفی ضرب شد. نقشه در معرض قرار گرفتن در سطح منطقه حفاظت‌شده با محاسبه میانگین نقشه‌‌های وزندار مخاطرات محیطی تهیه شد و در چهار طبقه کم، متوسط، زیاد و خیلی زیاد طبقه‌‌بندی شد. درنهایت، شدت قرارگیری هریک از طبقه‌های پنج‌‌گانه تراکم جنگلی در معرض مخاطرات چندگانه مشخص شد. نتایج: اجرای روش دلفی و تعیین وزن نسبی هریک از مخاطرات محیطی نشان داد که مخاطرات خشک‌سالی (151/0) و آتش‌‌سوزی (145/0) دارای بیشترین وزن نسبی هستند، درحالی‌که سیلاب (043/0) و زمین‌لغزش (036/0) در اولویت‌‌های آخر از این نظر قرار گرفتند. تلفیق نقشه‌‌های وزندار مخاطرات محیطی چندگانه و تهیه نقشه شدت قرارگیری در معرض مخاطرات در سطح منطقه حفاظت‌شده نشان داد که مقدار این نمایه از 116/0 تا 276/0 متغیر بود. طبقه‌‌بندی نقشه شدت قرارگیری در معرض مخاطرات چندگانه نشان داد که گستره‌‌های واقع در طبقه با شدت کم به‌طور عمده در بخش شرقی و گستره‌‌های واقع در طبقه با شدت خیلی زیاد در دو بخش شمالی و جنوبی منطقه حفاظت‌شده متمرکز شده‌‌اند. طبقه جنگل با تراکم یک تا پنج درصد دارای کمترین درصد وسعت در طبقه‌های با شدت زیاد و بسیار زیاد وقوع (1/25 درصد) و بیشترین وسعت در طبقه‌های با شدت کم و متوسط وقوع (9/74 درصد) مخاطرات محیطی چندگانه بود. در مقابل، طبقه جنگل با تراکم 10 تا 25 درصد، بیشترین درصد وسعت در طبقه‌های با شدت زیاد و بسیار زیاد (7/53 درصد) و کمترین درصد وسعت در طبقه‌های با شدت کم و متوسط وقوع (3/46 9/74 درصد) مخاطرات محیطی چندگانه را داشت. از مجموع وسعت دو طبقه با تراکم بیشتر از 50 درصد و 25 تا 50 درصد که بیشتر از یک‌‌سوم کل وسعت جنگل‌‌های منطقه حفاظت‌شده را شامل می‌‌شوند، 4/49 درصد در طبقه‌های با شدت زیاد و خیلی زیاد وقوع و 7/50 درصد در طبقه‌های با شدت کم و متوسط وقوع مخاطرات محیطی چندگانه قرار گرفتند. نتیجه‌‌گیری کلی: افزایش شدت فعالیت‌‌های انسانی و پیامدهای ناشی از تغییر اقلیم می‌‌تواند سبب افزایش درصد وسعت طبقه‌های با تراکم زیاد جنگل در طبقه‌های با شدت زیاد و بسیار زیاد مخاطرات محیطی چندگانه شود و سطح آسیبپذیری منطقه حفاظت‌شده را افزایش دهد. نتایج حاصل از این پژوهش، اطلاعات دقیق مکانی از شدت قرارگیری طبقه‌های تراکمی مختلف یک رویشگاه جنگلی در معرض مخاطرات محیطی چندگانه را فراهم کرده است. این یافته‌ها می‌‌توانند نقش مؤثری در توسعه اقدامات حفاظتی و حمایتی منطقه مورد مطالعه داشته باشند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| آسیبپذیری؛ سامانه اطلاعات جغرافیایی؛ روش دلفی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Spatially-explicit modeling of the intensity of environmental hazards occurrence at the level of forest density classes | ||
| نویسندگان [English] | ||
| D. Mafi-Gholami | ||
| Associate Prof., Department of forest science, faculty of natural resources and earth science, Shahrekord University, Shahrekord, Iran. | ||
| چکیده [English] | ||
| Background and objectives: The assessment of forest stands' exposure to multiple environmental hazards constitutes a pivotal dimension in vulnerability assessments, serving as the initial stage in comprehensively evaluating the resilience of these ecosystems. Such evaluations, through the quantification and mapping of various environmental hazards, furnish indispensable insights for strategic planning aimed at mitigating forest degradation. Consequently, this study sought to evaluate the exposure of forest stands within the Kooh-e-Dil protected area in Kohgiluyeh and Boyer-Ahmad province of Iran to a suit of environmental hazards. Methodology: For modeling and assessing the intensity of multiple hazards, initially, risk maps related to 11 environmental hazards including drought, dust storms, evapotranspiration, wildfires, maximum temperatures, floods, storms, landslides, human presence intensity, soil erosion intensity, and road impact ratio were prepared. Subsequently, employing the Delphi method in conjunction with expert opinion analysis, the relative weight of each environmental hazard was determined. These risk maps were then classified into four classes: low, moderate, high, and very high, and multiplied by the respective relative weights derived from the Delphi method. Consequently, an exposure map for the protected area was generated by averaging the weighted environmental risk maps, subsequently classified into the aforementioned categories. Furthermore, the intensity of exposure for each of the five forest density categories of 1-5%, 5-10%, 10-25%, 25-50% and 50%< to multiple hazards was delineated. Results: The Delphi method implementation and determination of relative hazard weights indicated that drought (0.151) and wildfires (0.145) carried the highest relative weights, whereas floods (0.043) and landslides (0.036) were of comparatively lower priority. Analysis of the weighted maps and subsequent calculation of exposure intensity maps revealed a range in the index value from 0.116 to 0.276, indicative of spatial variability. Classification of exposure intensity maps highlighted that regions with low intensity were predominantly concentrated in the eastern portion, while those with very high intensity were clustered in the northern and southern segments of the protected area. Notably, forest density class of 1-5% exhibited minimal extent in categories with high and very high intensity (25.1%), yet the highest extent in categories with low and moderate intensity (74.9%) of multiple environmental hazards. Conversely, forest density class of 10-25% demonstrated the highest extent in categories with high and very high intensity (53.7%) and the lowest extent in categories with low and moderate intensity (46.3%) of multiple environmental hazards. Among the total extent of two density classes of 50%< and 25-50%, accounting for more than one-third of the protected area's forests, 49.4% lay within categories with high and very high intensity, while 50.7% fell within categories with low and moderate intensity of multiple environmental hazards. Conclusion: The escalation of human activities and the ramifications of climate change pose a potential threat, potentially elevating the proportion of high-density forest extent within categories with high and very high intensity of multiple environmental hazards, thereby augmenting the vulnerability of the protected area. The outcomes of this research furnish detailed spatial insights into the exposure intensity of various forest density classes to multiple environmental hazards, thereby facilitating the formulation of targeted protective and supportive measures. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Delphi Method, Vulnerability, Geographic Information System | ||
| مراجع | ||
|
- Abdollahi, K., Bashir, I., Verbeiren, B., Harouna, M.R., Van Griensven, A., Huysmans, M. and Batelaan, O., 2017. A distributed monthly water balance model: formulation and application on Black Volta Basin. Environmental Earth Sciences, 76: 198.
- Adger, W.N., 2006. Vulnerability. Global Environmental Change, 16(3): 268-281.
- Azizi, Y., Akhavan, R., Kia-Daliri, H. and Soleimani, R., 2022. Effect of management activities and aspect on tree, soil and biodiversity variables of tree species in Dinarkuh forests of Ilam. Iranian Journal of Forest, 14(3): 275-290 (In Persian with English summary).
- Beiranvand, S., Attarod, P., Bayramzadeh, V., Pourtahmasi, K., Nadi, M. and Pypker, Th.G., 2023. Prediction of future drought in the Keygooran Juniper forest reserve of Iran using standardized precipitation evapotranspiration index (SPEI). Iranian Journal of Forest and Poplar Research, 31(2): 113-125 (In Persian with English summary).
- Etemadi, H., Samadi, S.Z., Sharifikia, M. and Smoak, J.M., 2016. Assessment of climate change downscaling and non-stationarity on the spatial pattern of a mangrove ecosystem in an arid coastal region of southern Iran. Theoretical and Applied Climatology, 126: 35-49.
- Ettehadi Osgouei, P. and Kaya, Ş., 2023. A comprehensive analysis of the spatio-temporal variation of satellite-based aerosol optical depth in Marmara region of Türkiye during 2000-2021. The International Archives of the Photogrammetry, Remote Sensing and Spatial Information Sciences, 48: 509-514.
- FAO, 2020. Global Forest Resources Assessment 2020: Main report. Rome, Italy, 186p.
- Haghigian, F., 2020. Biological aspects of Heart moth, Dicycla oo L. (Lep., Noctuidae ) in Chaharmahal and Bakhtiari Oak forests. Iranian Journal of Forest and Range Protection Research, 17(2): 257-264 (In Persian with English summary).
- Jaafari, A., Rahmati, O., Zenner, E.K. and Mafi-Gholami, D., 2022. Anthropogenic activities amplify wildfire occurrence in the Zagros eco-region of western Iran. Natural Hazards, 114(1): 457-473.
- Jia, H., Wang, X., Sun, W., Mu, X., Gao, P., Zhao, G. and Li, Z., 2022. Estimation of soil erosion and evaluation of soil and water conservation benefit in terraces under extreme precipitation. Water, 14(11): 1675.
- Khosravi, K., Panahi, M., Golkarian, A., Keesstra, S.D., Saco, P.M., Bui, D.T. and Lee, S., 2020. Convolutional neural network approach for spatial prediction of flood hazard at national scale of Iran. Journal of Hydrology, 591: 125552.
- Leberger, R., Rosa, I.M.D., Guerra, C.A., Wolf, F. and Pereira, H.M., 2020. Global patterns of forest loss across IUCN categories of protected areas. Biological Conservation, 241: 108299.
- Liu, H., Park Williams, A., Allen, C.D., Guo, D., Wu, X., Anenkhonov, O.A., ... and Badmaeva, N.K., 2013. Rapid warming accelerates tree growth decline in semi‐arid forests of Inner Asia. Global Change Biology, 19(8): 2500-2510.
- Mafi-Gholami, D., Feghhi, J., Danehkar, A. and Yarali, N., 2015. Classification and prioritization of negative factors affecting on mangrove forests using Delphi method (a case study: mangrove forests of Hormozgan province, Iran). Advances in Bioresearch, 6(3): 78-92.
- Mafi-Gholami, D., Pirasteh, S., Ellison, J.C. and Jaafari, A., 2021. Fuzzy-based vulnerability assessment of coupled social-ecological systems to multiple environmental hazards and climate change. Journal of Environmental Management, 299: 113573.
- Mahendra, R.S., Mohanty, P.C., Bisoyi, H., Kumar, T.S. and Nayak, S., 2011. Assessment and management of coastal multi-hazard vulnerability along the Cuddalore–Villupuram, east coast of India using geospatial techniques. Ocean and Coastal Management, 54(4): 302-311.
- Mahmoudi, B., Zenner, E., Mafi-Gholami, D. and Eshaghi, F., 2023. Livelihood analysis and a new inferential model for development of forest-dependent rural communities. Sustainability, 15(11): 9008.
- Mansourmoghaddam, M., Naghipur, N., Rousta, I. and Ghaffarian, H.R., 2022. Temporal and spatial monitoring and forecasting of suspended dust using google earth engine and remote sensing data (Case Study: Qazvin Province). Desert Management, 10(1): 77-98 (In Persian with English summary).
- Marcinkowski, P., Szporak-Wasilewska, S. and Kardel, I., 2022. Assessment of soil erosion under long-term projections of climate change in Poland. Journal of Hydrology, 607: 127468.
- Michelsen, O., McDevitt, J.E. and Coelho, C.R.V., 2014. A comparison of three methods to assess land use impacts on biodiversity in a case study of forestry plantations in New Zealand. The International Journal of Life Cycle Assessment, 19: 1214-1225.
- Ngo, P.T.T., Panahi, M., Khosravi, K., Ghorbanzadeh, O., Kariminejad, N., Cerda, A. and Lee, S., 2021. Evaluation of deep learning algorithms for national scale landslide susceptibility mapping of Iran. Geoscience Frontiers, 12(2): 505-519.
- Nguyen, K.A., Liou, Y.A. and Terry, J.P., 2019. Vulnerability of Vietnam to typhoons: A spatial assessment based on hazards, exposure and adaptive capacity. Science of the Total Environment, 682: 31-46.
- Pourhashemi, M., Marvi Mohajer, M.R., Zobeiri, M., Zahedi Amiri, G. and Panahi, P., 2004. Identification of forest vegetation units in support of government management objectives in Zagros forests, Iran. Scandinavian Journal of Forest Research, 19(4): 72-77.
- Pouyan, S., Pourghasemi, H.R., Bordbar, M., Rahmanian, S. and Clague, J.J., 2021. A multi-hazard map-based flooding, gully erosion, forest fires, and earthquakes in Iran. Scientific Reports, 11(1): 14889.
- Rahimi, E. and Dong, P., 2022. What are the main human pressures affecting Iran’s protected areas? Journal of Environmental Studies and Sciences, 12(4): 682-691.
- Sivrikaya, F. and Bozali, N., 2012. Determining carbon stock: a case study from Türkoğlu planning unit. Bartın Orman Fakültesi Dergisi, 14: 69-76 (In Turkish with English summary).
- Spehn, E.M., Rudmann-Maurer, K. and Körner, C., 2011. Mountain biodiversity. Plant Ecology and Diversity, 4(4): 301-302.
- Sreeparvathy, V. and Srinivas, V.V., 2022. Meteorological flash droughts risk projections based on CMIP6 climate change scenarios. npj Climate and Atmospheric Science, 5(1): 77.
- Thakur, S., Negi, V.S., Dhyani, R., Satish, K.V. and Bhatt, I.D., 2021. Vulnerability assessments of mountain forest ecosystems: A global synthesis. Trees, Forests and People, 6: 100156.
- The General Department of Environmental of Kohgiluyeh and Boyer Ahmad Province (GDEKBA), 2022. Management plan of Kooh-e-Dil Protected Area. Yasuj, Iran, 236p (In Persian).
- Valavi, R., Shafizadeh-Moghadam, H., Matkan, A., Shakiba, A., Mirbagheri, B. and Kia, S.H., 2019. Modelling climate change effects on Zagros forests in Iran using individual and ensemble forecasting approaches. Theoretical and Applied Climatology, 137: 1015-1025.
- Xia, M., Jia, K., Zhao, W., Liu, S., Wei, X. and Wang, B., 2021. Spatio-temporal changes of ecological vulnerability across the Qinghai-Tibetan Plateau. Ecological Indicators, 123: 107274.
- Zafarian Rigaki, I., Soltani, A. and Jafari, A., 2023. The effect of some anthropogenic disturbances on the structure of oak forests in the Central Zagros. Iranian Journal of Forest, 15(3): 361-376 (In Persian with English summary). | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 404 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 214 |
||