اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات284
تعداد نشریات سازمان82
تعداد شماره‌ها3,037
تعداد مقالات33,984
تعداد مشاهده مقاله45,793,335
تعداد دریافت فایل اصل مقاله77,195,729
اسماعیلی, مجید, مدنی, حمید, مجدنصیری, بهرام, چاوشی, سعید, ساجدی, نورعلی. (1401). بررسی اثر تنش کم‌آبی بر کارآیی مصرف آب و تحمل خشکی ارقام جدید آفتابگردان. سامانه مدیریت نشریات علمی, 36(4), 359-375. doi: 10.22092/jwra.2023.360109.944
مجید اسماعیلی; حمید مدنی; بهرام مجدنصیری; سعید چاوشی; نورعلی ساجدی. "بررسی اثر تنش کم‌آبی بر کارآیی مصرف آب و تحمل خشکی ارقام جدید آفتابگردان". سامانه مدیریت نشریات علمی, 36, 4, 1401, 359-375. doi: 10.22092/jwra.2023.360109.944
اسماعیلی, مجید, مدنی, حمید, مجدنصیری, بهرام, چاوشی, سعید, ساجدی, نورعلی. (1401). 'بررسی اثر تنش کم‌آبی بر کارآیی مصرف آب و تحمل خشکی ارقام جدید آفتابگردان', سامانه مدیریت نشریات علمی, 36(4), pp. 359-375. doi: 10.22092/jwra.2023.360109.944
اسماعیلی, مجید, مدنی, حمید, مجدنصیری, بهرام, چاوشی, سعید, ساجدی, نورعلی. بررسی اثر تنش کم‌آبی بر کارآیی مصرف آب و تحمل خشکی ارقام جدید آفتابگردان. سامانه مدیریت نشریات علمی, 1401; 36(4): 359-375. doi: 10.22092/jwra.2023.360109.944

بررسی اثر تنش کم‌آبی بر کارآیی مصرف آب و تحمل خشکی ارقام جدید آفتابگردان

پژوهش آب در کشاورزی
دوره 36، شماره 4، اسفند 1401، صفحه 359-375    اصل مقاله (1.55 M)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22092/jwra.2023.360109.944
نویسندگان
مجید اسماعیلی1؛ حمید مدنی* 2؛ بهرام مجدنصیری3؛ سعید چاوشی4؛ نورعلی ساجدی5
1دانشجوی دکترا دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات خوزستان، گروه زراعت، اهواز، ایران
2دانشیار دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اراک، گروه زراعت، اراک ، ایران.
3دانشیار، بخش تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی اصفهان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، اصفهان، ایران
4استادیار دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اراک، گروه زراعت، اراک ، ایران
5دانشیار دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اراک، گروه زراعت، اراک ، ایران
چکیده
به منظور بررسی اثر کم­آبیاری در مرحله­ ی زایشی بر کارآیی مصرف آب و تحمل خشکی ارقام آفتابگردان، آزمایشی به صورت کرت­های خرد شده در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی با سه تکرار در منطقه براآن جنوبی در استان اصفهان در سال 1399 انجام شد. کرت اصلی شامل آبیاری سطحی در سه سطح بر اساس میزان تبخیر از تشتک تبخیرکلاس A شامل: بدون تنش کم­آبی (90 میلی­متر تبخیر)، تنش کم­آبی ملایم (120 میلی­متر تبخیر) و تنش کم­آبی شدید (150 میلی­متر تبخیر) و کرت فرعی شامل پنج هیبرید جدید آفتابگردان روغنی به نام­های کیارا، اسکار، فانتازیا، های سان33 و شمس بود. عملکرد بیولوژیک، عملکرد اقتصادی، شاخص برداشت، کارآیی مصرف آب و شاخص­های مقاومت به خشکی اندازه­گیری و محاسبه شد. نتایج نشان داد که بیشترین عملکرد بیولوژیک (13457 کیلوگرم در هکتار)، عملکرد اقتصادی (4854 کیلوگرم در هکتار)، و شاخص برداشت (43 %) در تیمار بدون تنش کم آبی  و پس از آن در تیمار 120میلی­متر به دست آمد. در بین ارقام، رقم فانتازیا با عملکرد بیولوژیک معادل 12268 کیلوگرم در هکتار، عملکرد اقتصادی معادل 4081 کیلوگرم در هکتار و شاخص برداشت 43 % بیشترین مقادیر را به خود اختصاص داد. بیشترین کارآیی مصرف آب، در شرایط تنش کم­آبی ملایم و تنش کم­آبی شدید  به­ترتیب با 0/85 و 0/72 کیلوگرم در مترمکعب به دست آمد. در بین ارقام آفتابگردان بیشترین کارآیی مصرف آب متعلق به رقم  ­های­سان 33 با 1/04 کیلوگرم در مترمکعب بود. رقم فانتازیا با 0/96 و رقم شمس با 0/84 کیلوگرم در مترمکعب در رتبه ­های بعد قرار گرفتند. هم­چنین کمترین مقادیر کارآیی مصرف آب مربوط به ارقام اسکار و کیارا به ترتیب با مقدار 0/81 و 0/75 کیلوگرم در مترمکعب بود. در مجموع، کم­آبیاری در تیمار 120 میلی­متر تبخیر کمترین اثر منفی را بر عملکرد و شاخص برداشت داشت و از نظر کارآیی مصرف آب نیز مناسب بود. هم چنین رقم فانتازیا با دارا بودن بالاترین عملکرد، بیشترین تحمل خشکی و شاخص برداشت، از کارآیی مصرف آب مناسبی برخوردار بود.
کلیدواژه‌ها
کارآیی مصرف آب؛ شاخص برداشت؛ عملکرد بیولوژیک؛ عملکرد اقتصادی
عنوان مقاله [English]
Study of Water Stress Effects on Water Use Efficiency and Drought Tolerance of New Sunflower Cultivars
نویسندگان [English]
Majid Smaeli1؛ Hamid Madani2؛ Bahram Majdnasiri3؛ Saeed Chavoshi4؛ Noorali Sajedi5
1Department of Agronomy, Khuzestan Science and Research Branch, Islamic Azad University, Ahvaz, Iran.
2Associate Prof., Department of Agronomy, Arak Branch, Islamic Azad University, Arak, Iran.
3Assistant Prof., Agricultural Sciences Research Department, Esfahan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, AREEO, Esfahan, Iran
4Associate Prof., Department of Agronomy, Arak Branch, Islamic Azad University, Arak, Iran.
5Associate Prof., Department of Agronomy, Arak Branch, Islamic Azad University, Arak, Iran.
چکیده [English]
To investigate sensitivity indicators of five new sunflower cultivars under water stress conditions in terms of drought tolerance (DT) and water use efficiency (WUE), a split plot experiment based on the randomized complete block design (RCBD) with three replications was conducted in 2020 in the Braun Area of Isfahan Province, Iran. The surface irrigation treatments included three levels based on evaporation from class A evaporation pan: 90 (no-stress), 120 (mild stress), and 150 mm (severe stress), as the main factor, and sunflower hybrids Chiara, Oscar, Fantasia, Hysun33, and Shams, as the secondary factors. Indicators such as economic yield (EY), biological yield (BY), WUE, harvest index (HI) and DT were analyzed. The highest rates of HI (43%), WPe (4854 kg.ha-1), and BY (13457 kg.ha-1) were obtained from no-stress treatment, followed by 120 mm treatment. Among the cultivars, Fantasia variety with BY equal to 12268 kg.ha-1, economic yield (4081kg.ha-1), and HI of 43% had the highest values. The highest WUE was obtained in the conditions of mild stress and severe stress  equal to 0.85 and 0.72 kg.m-3, respectively. Among sunflower cultivars, the highest WUE belonged to Hysun 33 with 1.04 kg.m-3. Fantasia with 0.96 kg.m-3and Shams with 0.84 kg.m-3 ranked next. Also, the lowest values of WUE were related to Oscar and Chiara cultivars with values of 0.81 and 0.75 kg.m-3, respectively. In total, deficit irrigation in the 120 mm treatment had the least negative effect on yield and harvest index, and it was suitable in terms of WUE. Finally, Fantasia showed the highest BY, DT, and HI with suitable WUE.  
کلیدواژه‌ها [English]
Water use efficiency, Harvest index, Biological yield, Economic yield
مراجع
  1. ارشدی، م،ج.، پارسا، م.، لکزیان، ا.، و کافی، م.، 1399. بررسی خصوصیات ریشه نخود (Cicer arietinum L.) تحت تیمارهای ریزوبیوم، میکوریزای آرباسکولار و شبه میکوریزای داخلی در شرایط خاک استریل و غیراستریل. تحقیقات علوم زراعی در مناطق خشک، دوره 2، شماره 2، صفحه‌های 254-241. doi: 22034/csrar.2021.268645.1080
  2. دربانی، س­،پ.، مهرابی، ع،­ا.، پورداد، س،­س.، ملکی، ع.، و فرشادفر، م.، 1399. بررسی عملکرد و اجزای عملکرد ژنوتیپ­های آفتابگردان (Helianthus annuus L.) به تنش رطوبتی. تنش‌های محیطی در علوم زراعی، دوره 13، شماره 4، صفحه‌های 1076-1063.
  3. جامی، م،ق.، قلاوند، ا.، مدرس ثانوی، س،ع،م.، مختصی بیدگلی، ع.، باغبانی آرانی، ا.، و نامداری، ا.، 1398. واکنش صفات رویشی و کیفی دانه آفتابگردان به منابع مختلف نیتروژن (کود آلی و شیمیایی) و زئولیت تحت رژیم‌های مختلف آبیاری. تنش‌های محیطی در علوم زراعی، دوره 12، شماره 1، صفحه‌های 152-141.
  4. چراغی زاده، م.، شاهنظری، ع.، و ضیاءتباراحمدی، م،خ، 1397. بررسی اثر دور آبیاری با اعمال کم‌آبیاری بخشی ریشه و آبیاری کامل روی گیاه آفتابگردان. تحقیقات آب‌وخاک ایران، دوره 94 ، شماره 2، صفحه‌های 451-439.
  5. چیت بند، ع،ا.، قربانی، ر.، راشد محصل، م،ح.، عباسی، ر.، و نبی زاده، م.، 1394. ارزیابی دزهای مخلوط برخی از مهم‌ترین پهن‌برگ کش های اراضی چغندرقند در کنترل علف‌های هرز خرفه و تاجریزی سیاه. ششمین همایش علوم علف‌های هرز ایران، بیرجند، 10 الی 12 شهریور، مدیریت شیمیایی علف‌های هرز و علف‌کش‌ها، صفحه‌های 884-889..
  6. راضی، ه.، و آساد، م.، 1377. ارزیابی تغییرات صفات مهم زراعی و معیارهای سنجش تحمل به خشکی در ارقام آفتابگردان. مجله علوم کشاورزی و منابع طبیعی، شماره 1، صفحه‌های 43-31.
  7. رشدی، م.، و رضادوست، س.، ١٣٨٣. بررسی اثرات سطوح مختلف آبیاری بر خصوصیات کمی و کیفی ارقام آفتابگردان. مجله علوم کشاورزی ایران، شماره 5، صفحه‌های 1250-1241.
  8. سی و سه مرده، ع.، رنجبر بلخکانلو، ح.، سهرابی، ی.، و بهرام نژاد، ب.، 1390. اثر تنش خشکی و محدودیت منبع و مخزن بر تبادلات گازی و عملکرد آفتابگردان (Helianthus annuus L.). علوم گیاهان زراعی ایران، دوره 42، شماره 3، صفحه‌های 596-585.
  9. صارمی راد، ع.، و مصطفوی، خ.، 1399. مطالعه تنوع فنوتیپی و ژنتیکی ژنوتیپ‌های آفتابگردان دانه روغنی (Helianthus annus )  از نظر صفات اگرو-مورفولوژیکی تحت شرایط نرمال و تنش خشکی. تولیدات گیاهی، دوره 43، شماره 2، صفحه‌های 227-240. doi: 10.22055/ppd.2020.27588.1671
  10. کاظمی، م.، و عبدالحسینی، ص.، 1391. بهینه‌سازی استخراج روغن هسته خرما در مقیاس آزمایشگاهی و نیم صنعتی. نشریه پژوهش‌های کاربردی در شیمی، شماره 3، صفحه‌های 30-25.
  11. گنجعلی، ع.، پرسا، ح.، و باقری، ع،ر.، 1390. واکنش عملکرد و خصوصیات مورفوفیزیولوژیک ژنوتیپ های زودرس نخود (Cicer arietinum L.) به تنش خشکی. نشریه پژوهش‌های حبوبات ایران، جلد 2، شماره 1، صفحه 80-65.
  12. کریمی کاخکی، م.، و سپهری، ع.، 1388. اثر کم آبیاری در دوره زایشی بر کارآیی مصرف آب و تحمل خشکی ارقام جدید آفتابگردان. علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی، علوم آب‌وخاک، سال 13، شماره 5، صفحه‌های 163-176.
  13. علی پور، ز.، محمودی، س.، گلوی، م.، و مهدیانی، ز.، 1393. بررسی اثر تراکم و رقم بر عملکرد و اجزای عملکرد آفتابگردان (Helianthus annuus). دومین همایش ملی گیاهان دارویی و کشاورزی پایدار، همدان ،https://civilica.com/doc/306079
  14. غفاری، م، ١٣٨٦. ارزیابی و انتخاب لاین­های اینبرد آفتابگردان در شرایط نرمال و تنش خشکی. مجله نهال و بذر، دوره 23، شماره 4، صفحه‌های 649-633.
  15. مظفری، ک.، عرشی، ی.، و زینالی خانقاه، ح.، 1375. بررسی اثر تنش خشکی در برخی از صفات مورفوفیزیولوژیکی و اجزای عملکرد آفتابگردان Helianthus annuus )). مجله نهال و بذر، دوره 12، شماره 3، صفحه‌های 33-24.
  16. یوسفی، ع،ر.، بش، ز.، 1393. ارزیابی واکنش آفتابگردان به تداخل علف‌های هرز در شرایط کم آبیاری. پژوهش آب در کشاورزی (علوم خاک و آب)، دوره:28، شماره:2، صفحه‌های431-441.
  17. Allen, R.G., Pereira, L.S., Raes, D., Smith, M. 1998. Crop Evapotranspiration: Guidelines for Computing Crop Water Requirements. FAO Irrigation and Drainage Paper No. 56. FAO, Rome, Italy.
  18. Connor, D.J., Sadras, V.O., 1992. Physiology of yield expression in sunflower. Field Crops Research, 30: 333–389.
  19. Connor, D.J., Gómez-del-Campo, M., Rousseaux, M.C., Searles, P.S., 2014. Structure, management and productivity of hedgerow olive orchards: a review. Scientia Horticulturae, 169: 71–93.
  20. Doorenbos, J., Kassam, A.H., 1979. Yield response to water. FAO Irrigation and Drainage Paper No. 33. FAO, Rome, Italy.
  21. Ehdaie, B., and Waines, J.G., 1993. Variation in water-use efficiency and its components in wheat: I. Well watered pot experiment. Crop Sciences, 33: 294–299.
  22. English, M.J., Musick, T., Murty, V.V.N., 1990. Deficit irrigation. pp: 631-663. In: G.J. Hoffman, T.A. Howell, and K.H. Solomon (Eds.), Management of Farm Irrigation Systems. ASAE Monograph No. 9, American Society of Agricultural Engineers. St. Joseph, MI.
  23. FAO, 2009. CROPWAT 8.0 Model. FAO, Rome.
  24. Fernández, J.E., 2017. Plant-based methods for irrigation scheduling of woody crops. Horticulturae, 3 (35): 37. https://doi.org/10.3390/horticulturae3020035.
  25. Fernández, J.E., Diaz-Espejo, A., Romero, R., Hernandez-Santana, V., García, J.M., Padilla-Díaz, C.M., Cuevas, M.V., 2018. Precision irrigation in olive (Olea europaea L.) Tree Orchards. In: García-Tejero, I.F., Durán-Zuazo, V.H. (Eds.), Water Scarcity and Sustainable Agriculture in Semiarid Environment: Tools, Strategies and Challenges for Woody Crops. Elsevier, pp. 179–218 Chapter 9 ISBN: 978-0-12-813164-0.
  26. Fernandez, J.E., Alcon, F., Diaz-Espejo, A., Hernandez-Santana, V., Cuevas, M.V., 2020. Water use indicators and economic analysis for on-farm irrigation decision: A case study of a super high-density olive tree orchard. Agricultural water management, 237: 106074. https://doi.org/10.1016/j.agwat.2020.106074
  27. Fisher, R.A., and Maurer, R., 1978. Drought resistance in spring wheat, cultivar, I grain yield responses. Australian Journal of Agricultural Research, 29: 897–912.
  28. Flénet, F., Bouniols, , Saraiva, C., 1996. Sunflower response to a range of soil water contents. European Journal of Agronomy, 5: 161–167.
  29. Ghaffari, M., Andarkhor, S.A., Homayonifar, M., Kalantar Ahmadi, S.A., Shariati, F., Jamali, H., Rahmanpour, S., 2020. Agronomic attributes and stability of exotic sunflower hybrids in Iran. Helia, 43(72):1-15. https://doi.org/10.1515/helia-2020-0004
  30. Göksoy, A.T., Demir, A.O., Turan, Z.M., Dagustu, N., 2004. Responses of sunflower (Helianthus annuus L.) to full and limited irrigation at different growth stages. Field Crops Research, 87: 167–178.
  31. Hashem, L., Amin Majumdar, M.N., Hossain, M. 1998. Drought stress on seed yield, yield attributes, growth, cell membrane stability and gas exchange of synthesized Brassica napus L. Crop Science, 180: 129-136.
  32. Karam, F., Lahoud, R., Masaad, R., Kabalan, R., Breidi, J., Chalita, C., Rouphael, Y., 2007. Evapotranspiration, seed yield and water use efficiency of drip irrigated sunflower under full and deficit irrigation conditions. Agricultural water management, 90: 213–223.
  33. Rauf, A., Maqsood, M., Ahmad, A., Gondal, A.S., 2012.Yield and oil content of sunflower (Helianthus annuus L.) as influenced by spacing and reduced irrigation condition. eSci Journal of Crop Production, 1:41-45.
  34. Reddy, K.P., Devi, M.U., Ramulu, V., Mdhavi, M. 2020. Water productivity and economics of rabi sunflower as influenced by nitrogen and potassium fertigation schedules. Journal of Crop and Weed, 16(2): 244-248.
  35. Richards, R.A., Lopez-Castaneda, C., Gomez-Macpherson, H., Condon, A.G. 1993. Improving the efficiency of water use by plant breeding and molecular biology. Irrigation Science, 14: 93–104.
  36. Richards, R.A., G.J. Rebetzke, A.G., Condon, van Herwaarden, A.F. 2002. Breeding opportunities for increasing the efficiency of water use and crop yield in temperate cereals. Crop Science. 42: 111–121.
  37. Rinaldi, M. 2001. Application of EPIC model for irrigation scheduling in southern Italy. Agricultural Water Management, 49: 185–196.
  38. Rosielle, A.A. and J. Hamblin. 1981. Theoretical aspects of selection for yield in stress and non-stress environments. Crop Sci. 21: 943–946.
  39. Sadras, V.O., D.J. Connor and D.M. Whitfield. 1993. Yield, yield components and source-sink relationships in water stressed sunflower. Field Crops Research, 31: 27–39.
  40. Soriano, M.A., Orgaz, F., Villalobos, F.J., Fereres, E., 2004. Efficiency of water use of early plantings of sunflower. European Journal of Agronomy, 21: 465–476.
  41. Stone, L.R., A.J. Schlege, R.E. Gwin and A.H. Khan. 1996. Response of corn, grain sorghum, and sunflower to irrigation in the high plains of Kansas. Agricultural Water Management, 30: 251–259.
  42. Viets, F.G. 1962. Fertilizer and the efficient use of water. Advances in Agronomy, 14: 223–264.
  43. Shafiq, B.A., Nawaz, F., Majeed, S. et al. Sulfate-Based Fertilizers Regulate Nutrient Uptake, Photosynthetic Gas Exchange, and Enzymatic Antioxidants to Increase Sunflower Growth and Yield Under Drought Stress. Journal of Soil Science and Plant Nutrition, 21: 2229–2241. https://doi.org/10.1007/s42729-021-00516-x
  44. Wasaya, A., Abbas, T., Yasir, T.A. et al. Mitigating Drought Stress in Sunflower (Helianthus annuus L.) Through Exogenous Application of β-Aminobutyric Acid. Journal of Soil Science and Plant Nutrition, 21: 936–948. https://doi.org/10.1007/s42729-021-00412-4
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 890
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 351


counter
سامانه مدیریت نشریات علمی. طراحی و پیاده سازی از سیناوب