| تعداد نشریات | 286 |
| تعداد نشریات سازمان | 84 |
| تعداد شماره‌ها | 3,028 |
| تعداد مقالات | 33,823 |
| تعداد مشاهده مقاله | 45,249,359 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 60,085,734 |
مروری بر کارایی و آثار مالچپاشی در تثبیت ماسههای روان با تأکید بر مالچ نفتی | ||
| طبیعت ایران | ||
| مقاله 4، دوره 7، شماره 5 - شماره پیاپی 36، آذر و دی 1401، صفحه 13-21 اصل مقاله (544.06 K) | ||
| نوع مقاله: دیدگاه‌ها | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22092/irn.2022.127988 | ||
| نویسنده | ||
| محمد خسروشاهی* | ||
| دانشیار پژوهش، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران | ||
| چکیده | ||
| بیشتر مطالعات و فعالیت‌های اجرایی مرتبط با تثبیت ماسههای روان در ایران و جهان، مبتنی بر تثبیت موقت آنها برای استقرار پایه‌‌های گیاهی بوده است. بررسی سابقه تثبیت ماسههای روان در ایران، که از اوایل دهه 40 شروع شد، حاکی از آن است که استفاده از بادشکن‌های زنده، یا غیر‌زنده (که بیشتر سرشاخه‌‌های گیاهی بوده است)، به جز مواردی محدود، به‌‌دلیل کمبود مواد اولیه در مناطق خشک و گرانی هزینه اجرا، کمتر مورد اقبال واقع شده است. از‌این‌‌رو، گزینه دوم یعنی «ایجاد پوشش روی خاک» با عنوان «مالچ یا خاک‌پوش»، آن هم از نوع نفتی، بیشتر مورد توجه قرار گرفته است. در این مورد، محققان زیادی در دنیا روی مسئله تثبیت ماسههای روان مطالعه و تحقیق کرده‌‌اند که بیشتر این مطالعات، مبتنی بر تثبیت موقت ماسههای روان برای استقرار گیاه و مواد مورد‌استفاده برای تثبیت نیز متعدد بوده است. مالچهای نفتی، مالچهای گیاهی و معدنی، مثال‌‌هایی از این نوع مواد هستند. از‌آنجایی‌که ایران، از‌جمله کشورهای غنی از مواد نفتی بوده و مالچ مورد‌استفاده برای تثبیت ماسههای روان نیز ارزان، فراوان و در دسترس بوده است، سازمان‌‌های اجرایی مقابله با فرسایش بادی، در گذشته بیشتر از این ماده استفاده کرده‌‌اند، البته که در سال‌های اخیر، با مسائل و مشکلات زیادی برای کاربرد این ماده روبه‌رو بوده‌اند، به‌‌طوری‌که برخی، مالچپاشی نفتی را خیانت قلمداد می‌کنند (کردوانی، 1395) و برخی دیگر، بـا اطمینـان کامـل بر این باورند که تـاکنون، هیـچ فنـاوری و مـاده‌‌ای که قادر باشـد، در بدترین شـرایط آب‌وهوایی و بارندگـی انـدک و سـرعت عمـل بـالا، چنیـن نتایـج مثبتی را برای تثبیت ماسههای روان به بـار آورد، وجود نداشـته و نـدارد. اگرچه ممکـن اسـت در آینده، مواد جدیدی سـاخته شـوند (مهدوی و آهنین، 1396). | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| A review of the efficiency and effects of mulching on the fixation of flowing sands with an emphasis on petroleum mulch | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Mohammad Khosroshahi | ||
| Associate Prof., Research Institute of Forests and Rangelands, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Tehran, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| - | ||
| مراجع | ||
|
ابطحی، م. و خسروشاهی، م.، 1395. تأثیر شش مالچ شیمیایی و معدنی بر استقرار و زنده‌‌مانی گیاهان اسکنبیل و تاغ. دانش آب و خاک، 26(1): 39 تا 46.
اختصاصی، م.ر. و حضیرئی، ف.ا.، 1394. بررسی تأثیر مالچ سیمانی بر تثبیت ماسههای روان. مرتع و آبخیزداری، 68(4): 739-750.
اخوان، ج.، 1380. مالچ و مالچپاشی در ایران. دفتر تثبیت شن و بیابان‌‌زدایی سازمان جنگلها و مراتع کشور، تهران، 20 صفحه.
جعفری، ف.، کرتولی‌‌نژاد، د.، امیری، م. و شایان‌‌مهر، م.، 1396. تأثیر درازمدت مالچ نفتی بر شاخص‌های تنوع زیستی ماکروفون خاک و پوشش گیاهی در منطقه جاسک. خشکبوم، 7 (1): 27-38.
خسروشاهی، م.، بانج‌‌شفیعی، ش. و حیدری مورچه‌‌خورتی، ف.، 1398. ارزیابی کارایی مالچ نوکلئوس ام 19 در تثبیت گرد و غبار و ماسههای روان در مناطق بیابانی ایران. گزارش نهایی طرح پژوهشی. مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، تهران، 57 صفحه.
خسروشاهی، م.، روحی‌پور، ح. و ابطحی، م.، 1394. بررسی کارایی مالچهای شیمیایی به‌‌منظور جایگزینی مالچ نفتی در تثبیت ماسههای روان. گزارش نهایی طرح پژوهشی. مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، تهران، 160 صفحه.
حضیرئی، ف.ا. و زارع‌‌ارنانی، م.، 1392. بررسی تأثیر مالچ رسی- آهکی بر تثبیت ماسههای روان. آب و خاک، 27(2): 380-373.
رضایی، س.ع.، 1388. مقایسه تأثیر پلیمر پلی لاتیس و مالچ نفتی در جوانه‌‌زنی بذر و استقرار گیاه به‌‌منظور تثبیت بیولوژیک تپه‌‌های شنی. تحقیقات مرتع و بیابان ایران، 16(1): 136-124.
رهبر، ا.، و درویش، م.، 1384. مروری بر تحقیقات در زمینه خاک‌پوش‌‌های نفتی. تحقیقات مرتع و بیابان ایران، 12(1): 72-63.
سازمان برنامه و بودجه، 1398. دستورالعمل فنی ارزیابی کارایی تثبیت کننده‌های خاک (مالچ). ضابطه شماره 783، 139 صفحه.
سازمان جنگلها، مراتع و آبخیزداری کشور، 1385. ضوابط، استانداردها و معیارهای فنی استفاده از مالچ نفتی. 169 صفحه.
صالحی مورکانی، م.، زارع، س.، ممبنی، م.، قوهستانی، م.، احمدآلی، خ. و خلیلی‌‌مقدم، ب.، 1401. بررسی تأثیر مالچپاشی با مواد نفتی بر کیفیت آب. مرتع و آبخیزداری، 75(2): 211-197.
عباسی، ح.ر. و درویش، م.، 1398. مالچپاشی در خوزستان، آری یا نه؟. نشریه طبیعت ایران، 4(5):12-7.
غلامی‌‌طبسی، ج.، جعفری، م.، آذرنیوند، ح. و سرپرست، م.، 1390. بررسی تأثیر مالچپاشی نفتی بر پوشش گیاهی و خاک ماسه‌زارها (صمدآباد سرخس). مدیریت بیابان، 4: 50-43.
فرامهر، ف.، خلیلی‌‌مقدم، ب.، شهبازی، ا. و رهنما، م.، 1394. مقایسه کارایی انواع مالچ سازگار با طبیعت در تثبیت ماسههای روان اهواز. پژوهش‌های خاک (علوم آب و خاک)، 29(4): 473-463.
فرح‌‌پور، م.، غیور، ف.، شرباف، ح. و یوسف‌‌زاده، ع.، 1384. مقایسه اثر استفاده از مواد جذب‌‌کننده رطوبت و مالچهای غیر‌نفتی بر جوانه‌‌زنی گیاهان و تثبیت شن‌های روان. تحقیقات مرتع و بیابان ایران، 12(2): 134-121.
کردوانی، پ.، 1395. مالچپاشی راهکاری خجالت‌آور و سرطان‌زا برای مهار ریزگردها. روزنامه تسنیم، 3 اسفند 1395 (مصاحبه).
مهدوی، م. و آهنین، غ.، 1396. ماسههای روان، فناوری مالچ نفتی و پیامدهای آن. طبیعت ایران، 2(6): 82-74.
موحدان، م،، عباسی، ن. و کرامتی، م.، 1390. بررسی آزمایشگاهی تأثیر پلیمر پلی وینیل استات بر کنترل فرسایش بادی خاک‌ها. آب و خاک (علوم و صنایع کشاورزی)، 25(3): 616-606. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 273 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 620 |
||