| تعداد نشریات | 286 |
| تعداد نشریات سازمان | 84 |
| تعداد شماره‌ها | 3,005 |
| تعداد مقالات | 33,631 |
| تعداد مشاهده مقاله | 44,501,787 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 30,276,346 |
راهبرد مدیریت تلفیقی تغذیه سیب زمینی درکشت‌های تاخیری | ||
| ترویجی علوم کاربردی سیب زمینی | ||
| دوره 5، سال پنجم - شماره 1 - شماره پیاپی 9، مرداد 1401، صفحه 15-21 اصل مقاله (1.42 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله علمی - ترویجی | ||
| نویسندگان | ||
| علیرضا محمدی* 1؛ خسرو پرویزی2 | ||
| 1استادیار پژوهش، بخش تحقیقات علوم زراعی و باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی سمنان (شاهرود)، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، شاهرود، ایران | ||
| 2دانشیار پژوهش، بخش تحقیقات علوم زراعی و باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی همدان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، همدان، ایران | ||
| چکیده | ||
| محصول سیب‌زمینی، جایگاه ویژه ای در نظام های زراعی و امنیت غذایی کشور دارد. در دهه های اخیر و به‌دلیل خشکسالی، بحران آب و هم‌پوشانی نیاز آبی باغات و زراعت سیب‌زمینی، کشتهای تأخیری این محصول گسترش یافته است. در این کشت ها علاوه بر کاهش دوره رشد، محصول با تنش سرمای آخر فصل روبرو خواهد شد. لذا برای غلبه بر این مخاطرات و تولید محصول اقتصادی، تغذیه محصول بسیار سنجیده باید اعمال شود. در کشت معمول سیب زمینی، تعیین دقیق میزان نیاز سیب‌زمینی به عناصر غذایی پس از آزمون خاک صورت می گیرد. به‌منظور برآورد نیاز غذایی سیب‌زمینی به هر یک از عناصر پرمصرف و هم‌چنین عناصر ریزمغذی لازم است که مطابق با نتیجه آزمون خاک و وضعیت حاصلخیزی خاک مزرعه، مقدار دقیق نیازها مشخص شده و در سه مرحله قبل از کاشت، در هنگام کاشت و در طول مراحل داشت اعمال شود. با هدف کاهش مصرف کودهای شیمیایی، حفظ سلامت و پایداری در بوم‌نظام‌ها و تولید محصول سالم باید مدیریت تلفیقی تغذیه با کاربرد توأم کودهای آلی، مصرف بهینه و متعادل کودهای شیمیایی و کودهای زیستی و براساس آزمون خاک انجام شود. بر این اساس در این مقاله، برنامه تغذیه متعادل و متناسب با نیاز سیب‌زمینی و مبتنی بر افزایش بهره وری از کودهای شیمیایی با استفاده توأم و هم‌زمان از کودهای شیمیایی، زیستی و هم‌چنین کودهای آلی در کشت های تأخیری سیب‌زمینی مد نظر قرار گرفته و شیوه اجرایی و عملیاتی استفاده از آنها تشریح می شود. | ||
تازه های تحقیق | ||
کشت تأخیری در سیب‌زمینی در اغلب مناطق سیب‌زمینی کاری کشور در حال انجام و یا در مرحله گسترش می باشد. کشتهای تأخیری سیب زمینی با مزایای بی شماری از جمله: افزایش بهره وری مصرف آب و کاهش میزان آب آبیاری به‌مقدار 25 تا 30 درصد، افزایش کیفیت غده های تولیدی (کاهش رشد ثانویه و بدشکلی غده)، کاهش قابل‌توجه خسارت گل جالیز، کاهش جمعیت آفات و بیماری‌های مهم سیب زمینی همراه بوده است. در عین حال، لازم است که در کشت تأخیری سیب‌زمینی به‌دلیل افزایش سرعت و روند رشد اولیه و تغییر زمان غده‌زایی و هم‌چنین امکان مواجه شدن با تنش های احتمالی سرما در آخر فصل، مدیریت و برنامه ریزی تغذیه و کوددهی نسبت به تاریخ‌های کشت معمول با تغییرات و اصلاحاتی همراه باشد که در این خصوص نکات مهم زیر باید در نظر گرفته شود:
| ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| تقسیط کود؛ ریزمغذی؛ عناصر پرمصرف؛ کودهای آلی؛ مراحل رشد | ||
| اصل مقاله | ||
|
سیب‌زمینی (Solanum tuberosum L.) به‌وسیله سازمان خواروبار جهانی به‌عنوان یکی از ارکان تأمین‌کننده امنیت غذایی آینده جهان در نظر گرفته شده است زیرا این محصول در هر واحد زمان، آب و زمین، حتی در آب و هوای نامساعدتر نسبت به بسیاری از محصولات زراعی عملکرد اقتصادی بیش‌تری دارد (10، 3، 6). در ایران، این محصول در تمامی استان‌های کشور کشت می‌شود لذا جایگاه ویژه‌ای در الگوی کشت نظام‌های زراعی دارد. مصرف سرانه سیب‌زمینی 50 کیلوگرم بوده لذا محصولی مهم در امنیت غذایی محسوب می‌شود. با توجه به رشد جمعیت، جایگاه سیب‌زمینی در سبد غذایی مصرف مردم خصوصاً اقشار کم درآمد جامعه و امکان جایگزینی آن با بخشی از مصرف گندم و برنج، برنامه‌ریزی برای افزایش و پایداری تولید این محصول اجتناب‌ناپذیر می‌باشد (3، 6). در دهه های اخیر به‌دلیل خشکسالی، افت سطح آب‌های زیرزمینی و با توجه به هم‌پوشانی نیاز آبی باغات در بهار و زراعت سیب‌زمینی، کشتهای تأخیری (اواخر تیرماه) و حتی کشت تابستانه این محصول به‌عنوان راهبردی با هدف کم کردن فشار بر ذخایر آبی در مناطق تولید نظام کشت بهاره (تولید پائیزه) گسترش یافته است. با تجربیات کارشناسی و اطلاعات حاصل از سال‌های اخیر نیز مشخص شده است که با توجه به فیزیولوژی سیب‌زمینی و اثرپذیری بیش‌تر آن از تغییرات اقلیمی، در محصول تابستانه سیب‌زمینی در کشور علاوه بر افزایش نیاز آبی، اُفت نسبی در کمیت تولید محصول ایجاد شده و موجبات خسارت بر کیفیت غده‌های تولیدی نیز فراهم شده است. به‌نظر می‌رسد که با تأخیر در کشت در اغلب مناطق کشت تابستانه سیب‌زمینی، مرحله بحرانی از رشد سیب‌زمینی (ذخیره‌سازی در غده) با افزایش ناگهانی دما در اغلب نقاط (تیر و اوایل مرداد) هم‌زمان نشده و در عین حال نیاز آبی سیب‌زمینی نیز کاهش می‌یابد. با وجود محاسن قابل‌توجه کشت های تأخیری در افزایش بهره وری مصرف آب و عبور از محدودیتهای اقلیمی، در این گونه کشت‌ها به‌دلیل کاهش طول دوره رشد محصول، لازم است که برنامه کشت ارقام زودرس و میانرس در اولویت قرار گیرد و در عین حال به‌منظور افزایش کارآیی و راندمان جذب مواد غذایی، در مدیریت تغذیه هم به زمان مصرف کودهای شیمیایی و تقسیط آنها و هم‌چنین به استفاده توأم آنها با کودهای آلی توجه خاص صورت گیرد (4، 3، 6). در این خصوص، لازم است تا ابتدا میزان جذب عناصر غذایی در محصول سیب‌زمینی در طی مراحل مختلف رشد و نمو و غده زایی مشخص شود (شکل 1). سپس منطبق با تغییرات حاصله در مراحل مختلف رشد، در کشت های تأخیری در جهت مصرف کودهای شیمیایی، زیستی و آلی برنامه ریزی کرده و مدیریت تغذیه را انجام داد (5). | ||
| مراجع | ||
|
1- آئین، احمد و امیر جلالی. 1397. اثر نیترات بر عملکرد ارقام سیب زمینی (Solanum tuberosum L.) در شرایط تنش گرمای انتهای فصل در شرایط جنوب کرمان. مجله علوم زراعی ایران، جلد بیستم، شماره 3، صفحه 151 تا 167. 2- قاسم خانلو، زینال؛ علی نصراله‌زاده اصل؛ اسماعیل علیزاده و نواب حاجی‌حسنی اصل. 1388. اثر کود زیستی فسفات بارورـ 2 بر عملکرد و اجزاء عملکرد ارقام سیب‌زمینی در منطقه چالدران. مجله پژوهش در علوم زراعی، سال اول، شماره 3، صفحه 1 تا 13. 3- محمدی، علیرضا. 1399. راهبردهای مدیریت به‌زراعی در کشتهای تأخیری سیب‌زمینی. علوم کاربرد سیب‌زمینی، سال سوم، شماره 2، صفحه 27 تا 34. 4- مدنی، حمید؛ علیرضا حسین‌خانی و نورعلی ساجدی. 1388. مطالعه تأثیر سطوح مختلف سولفات پتاسیم و زئولیت بر عملکرد و اجزای عملکرد سیب‌زمینی در منطقه اراک. نشریه یافته‌های نوین کشاورزی، دوره 4، شماره 1 (13)، صفحه 37 تا 48. 5- مطلبی‌فرد، رحیم. 1397. مدیریت تغذیه سیب‌زمینی (ویژه احیای دریاچه ارومیه). سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، معاونت ترویج، نشر آموزش کشاورز ی. 40 صفحه. 6- ملکوتی، محمدجعفر. 1393. توصیه بهینه مصرف کود برای محصولات کشاورزی ایران. نشر مبلغان. 348 صفحه. 7- منقش، فرناز؛ عباس ملکی و حیدر ذوالنوریان. 1394. اثر روش‌های مصرف کودهای آلی و شیمیایی بر برخی صفات مورفولوژیک و عملکرد غده سیب‌زمینی. نشریه علمی ـ پژوهشی اکوفیزیولوژی گیاهان زراعی، جلد نهم، شماره 3 (35)، صفحه 417 تا 428.
8- Bhattarai, B. and Swarnima, K.C. 2016. Effect of Potassium on Quality and Yield of Potato tubers – A Review. SSRG International Journal of Agriculture & Environmental Science, 3 (6): 7-12. 9- Escobedo-Monge, M.A., Aparicio, S., Escobedo-Monge, M.F. and Marugán-Miguelsanz, J.M. 2020. Long-Term Effects of the Application of Urban Waste Compost and Other Organic Amendments on Solanum tuberosum L.. Agronomy, 10 (10): 1-25. 10- Kiran, C., Changade, Nitin M. and Sukul, P. 2021. A review on influence of nitrogen and phosphorus on growth and yield of potato. The Pharma Innovation Journal; 10 (5): 636-640. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 335 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 226 |
||