| تعداد نشریات | 285 |
| تعداد نشریات سازمان | 83 |
| تعداد شماره‌ها | 3,086 |
| تعداد مقالات | 34,447 |
| تعداد مشاهده مقاله | 49,048,096 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 79,426,597 |
تأثیر گسترش سیلاب بر تغذیه آبخوان دشت سهرین- قره چریان زنجان | ||
| پژوهش های خاک | ||
| دوره 19، شماره 2، اسفند 1384، صفحه 287-295 اصل مقاله (349.15 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22092/ijsr.2006.127471 | ||
| نویسندگان | ||
| فرزاد بیات موحد1؛ قاسم مجتهدی2؛ محمدحسین مهدیان3 | ||
| 1عضو هیأت علمی | ||
| 2کارشناس تحقیقاتی مرکز تحقیقات منابع طبیعی و اموردام زنجان | ||
| 3اموردام زنجان و استادیار پژوهشی مرکز تحقیقات حفاظت خاک و آبخیزداری | ||
| چکیده | ||
| امروزه کاهش سطح آبهای زیرزمینی و عدم تغذیه کافی، تأمین آب را بعنوان یکی از مهمترین عوامل محدود کننده توسعه درآورده است. آگاهی از چگونگی عملکرد سامانه های پخش سیلاب بر منابع آب زیرزمینی به عنوان عامل جدیدی در کنار سایر عوامل طبیعی مؤثر در تغذیه سفره‌ها یکی از مهمترین موارد قابل ارزیابی در مدیریت طرحهای پخش سیلاب بر آبخوانها می‌باشد. دشت زنجان نیز، که از نظر زمین‌شناسی به رسوبهای آبرفتی درشت دانه دوران اخیر تعلق دارد، دارای سفره آب زیرزمینی مناسبی است که می‌توان با اجرای طرحهای تغذیه مصنوعی در منطقه، روانابهای سطحی را بداخل آن تزریق و در آبخوان ذخیره کرد. در این تحقیق تأثیر حجم سیلاب پخش شده در ایستگاه پخش سیلاب سهرین-قره چریان واقع در استان زنجان بر تغییرات دبی یک رشته قنات واقع در عرصه پخش و مقایسه آن با قنات شاهد مورد بررسی قرار گرفته است. تغییرات سطح ایستابی آب زیرزمینی دشت و چند حلقه چاه مشاهده‌ای منطقه طی هفت سال بعد از احداث ایستگاه نیز مورد بررسی قرار گرفت. بررسی تغییرات بده دو قنات در هفت دوره آبی نشان داد که بده قنات عرصه کاملاً تحت تأثیر میزان استحصال سیلاب بوده و همزمان با پخش سیلاب، اندازه آن نیز تغییر قابل ملاحظه‌ای داشته است، این در حالی است که قنات شاهد، با وجود دارا بودن طول و در نتیجه سطح تراوش بسیار بیشتر از قنات عرصه، تغییرات قابل توجهی نداشته و تنها تحت تأثیر بارشهای فصلی بوده است. بررسی تأثیر پخش سیلاب بر تغییرات سطح آب زیرزمینی در سه حلقه چاه مشاهده‌ای در حریم و پایین دست عرصه پخش نشان داد که سطح آب زیرزمینی در آنها چندان تحت تأثیر خشکسالی قرار نگرفته، و ضمن جلوگیری از افت سطح آب زیرزمینی موجب افزایش سطح آب آنها به مقدار 5/0 متر نیز گردید. در حالی که در چاه شاهد کاهش سطح آب تداوم داشته و طی این مدت 5/4 متر کاهش نشان داد. داده‌های مربوط به میانگین سطح ایستابی دشت با استفاده از 14 حلقه چاه مشاهده‌ای نیز بیانگر آن است که پخش و نفوذ سیلاب موجب کاهش شیب خط آب نمای واحد سطح ایستابی آب زیرزمینی دشت گردیده است. تغذیه مصنوعی آبخوان در ترسالی‌ها می‌تواند از کاهش سطح ایستابی بر اثر بهره برداری بخردانه از آب زیرزمینی جلوگیری کرده و از این راه مدیریت نسبتاً پایداری را برای مقابله با کم آبی و خشکسالی تحقق بخشد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| آبخوانداری پخش سیلاب؛ سهرین؛ قره چریان؛ دشت زنجان؛ سطح آب زیرزمینی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Water Spreading Impact on Aquifer Recharge of the Sohrain-Qarecharian Plain of Zanjan | ||
| نویسندگان [English] | ||
| F. B. Movahhed1؛ G. Mojtahedi2؛ M. H. Mahdian3 | ||
| 1Researchers, r | ||
| 2Zanjan Natural Resources and Animal Husbandry Research Center | ||
| 3Research Professor at the Soil and Water Research Station, respectively. | ||
| چکیده [English] | ||
| Declining ground water level and lack of adequate recharge are the most limiting factors for development projects. Knowledge about methods of water spread systems and their effects on ground water resources along with other natural factors influencing the recharge of aquifers is one of the most important activities that could be assessed in managing water spreading and aquifer recharge projects. The aquifer in Zanjan plain, in north-west of Zanjan City that is covered by the quaternary coarse material depositions of recent are has suitable ground water that can be recharged by the surface flows through the implementation of artificial recharge projects. In this study, the effect of volume of recharge floodwater in flood spreading station of Sohrain-Qarecharian, Zanjan, on the changes of qanat water delivery located in the spreading area has been investigated and compared with the delivery rate of a control qanat located outside of the area. Ground water level changes in the plain and in some observation wells were surveyed during the period 1995 – 2002. It was observed that during a 7 year period the water delivery of the qanat located in spreading area was highly affected by the amount of water spreading and showed large changes during the spreading times. However, the control qanat, despite having a larger basin, showed no changes. Ground water table changes in 3 observation wells around the spreading area showed that their levels were not affected by drought and rose about 0.5m due to the artificial recharge of groundwater. Whereas, in the control well, the drop in water table continued during this period and was measured to be about 4.5 m. The data on groundwater table of plain also showed no drop and, actually, rose by about 0.5 meter. Finally, this study showed that artificial recharge of aquifers in wet years can prevent water table from dropping and can lead to sustainable management for overcoming the water deficiency during droughts. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Aquifer recharge, Floodwater spreading, Sohrain-Qarecharan, Zanjan plain, Groundwater table | ||
| مراجع | ||
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 404 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 342 |
||