اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات285
تعداد نشریات سازمان83
تعداد شماره‌ها3,086
تعداد مقالات34,442
تعداد مشاهده مقاله48,905,712
تعداد دریافت فایل اصل مقاله79,346,550
هاشمی ساداتی, سید عبدالحمید, کرمی دهکردی, اسماعیل, تاجور, یحیی, میرموسوی, سید حسین. (1400). تاثیر برنامه‌های آموزشی ترویج و ادراک تغییر اقلیم بر دانش سازگاری مرکبات‌کاران استان مازندران. سامانه مدیریت نشریات علمی, 13(59), 160-185. doi: 10.22092/jaear.2022.357796.1884
سید عبدالحمید هاشمی ساداتی; اسماعیل کرمی دهکردی; یحیی تاجور; سید حسین میرموسوی. "تاثیر برنامه‌های آموزشی ترویج و ادراک تغییر اقلیم بر دانش سازگاری مرکبات‌کاران استان مازندران". سامانه مدیریت نشریات علمی, 13, 59, 1400, 160-185. doi: 10.22092/jaear.2022.357796.1884
هاشمی ساداتی, سید عبدالحمید, کرمی دهکردی, اسماعیل, تاجور, یحیی, میرموسوی, سید حسین. (1400). 'تاثیر برنامه‌های آموزشی ترویج و ادراک تغییر اقلیم بر دانش سازگاری مرکبات‌کاران استان مازندران', سامانه مدیریت نشریات علمی, 13(59), pp. 160-185. doi: 10.22092/jaear.2022.357796.1884
هاشمی ساداتی, سید عبدالحمید, کرمی دهکردی, اسماعیل, تاجور, یحیی, میرموسوی, سید حسین. تاثیر برنامه‌های آموزشی ترویج و ادراک تغییر اقلیم بر دانش سازگاری مرکبات‌کاران استان مازندران. سامانه مدیریت نشریات علمی, 1400; 13(59): 160-185. doi: 10.22092/jaear.2022.357796.1884

تاثیر برنامه‌های آموزشی ترویج و ادراک تغییر اقلیم بر دانش سازگاری مرکبات‌کاران استان مازندران

پژوهش مدیریت آموزش کشاورزی
مقاله 8، دوره 13، شماره 59، اسفند 1400، صفحه 160-185    اصل مقاله (634.6 K)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22092/jaear.2022.357796.1884
نویسندگان
سید عبدالحمید هاشمی ساداتی1؛ اسماعیل کرمی دهکردی* 2؛ یحیی تاجور3؛ سید حسین میرموسوی4
1دانشجوی دکتری/گروه ترویج، ارتباطات و توسعه روستایی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زنجان
2دانشیار ترویج کشاورزی و توسعه روستایی، گروه ترویج و آموزش کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تربیت مدرس
3استادیار/ پژوهشکده مرکبات و میوه های نیمه گرمسیری، موسسه تحقیقات علوم باغبانی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، رامسر، ایران
4دانشیار گروه جغرافیا، دانشگاه زنجان
چکیده
سازگاری کشاورزان با تغییر اقلیم نیازمند دانش مناسب است. هدف این پژوهش شناخت تاثیر برنامه‌های آموزشی ترویج و ادراک تغییر اقلیم بر دانش سازگاری مرکبات‌کاران بود. دیدمان این پژوهش کمّی و تحقیقی کاربردی بوده و از روش علّی-مقایسه‌ای استفاده شد. داده‌ها با کاربرد مصاحبه‌های ساختارمند از طریق پرسشنامه در سال 1400-1399 گردآوری شدند. حجم نمونه با کاربرد فرمول کرجیسی و مورگان 276 نفر از 99897 باغدار مرکبات استان مازندران تعیین شد و با کاربرد روش نمونه‌گیری چندمرحله‌ای گزینش شدند. دانش و ادراک باغ‌داران و دسترسی آنان به برنامه‌های ترویجی با مقیاس ترتیبی اندازه‌گیری شدند. روایی پرسشنامه توسط چندتن از متخصصان دانشگاهی و پژوهشگران و پایایی پرسشنامه از طریق آزمون پیشاهنگ با 30 نفر از باغ‌داران بررسی شد و تحلیل مقدار ضریب تتای ترتیبی (0/92) برای شاخص دانش در بررسی نهایی تایید شد. داده‌ها از طریق آمار توصیفی، همبستگی و رگرسیون ترتیبی با کاربرد نرم افزار SPSS تحلیل شدند. از دید باغ‌داران، باغ‌های مرکبات در برابر نوسان‌های اقلیمی حساسیت و آسیب‌پذیری بالایی داشتند. دانش باغ‌داران در مورد راهکارهای بلندمدت و کوتاه مدت در برابر تغییرپذیری‌های اقلیمی به ترتیب درسطح کم و متوسط ارزیابی شد. دسترسی باغ‌داران به مروج‌ها و رسانه‌های ارتباط‌ها جمعی تاحدی و به برنامه‌های گروهی ترویج در حدکم وجود داشت، ولی کسب اطلاعات اقلیمی از آنان در سطح کم بود. بین میزان ارتباط باغ‌داران با هر یک از کنشگران نظام دانش کشاورزی و میزان کسب اطلاعات از آنان همبستگی مثبت معنی‌داری وجود داشت. احتمال تغییرسطوح متغیر وابسته در رگرسیون ترتیبی نشان داد که دانش باغ‌داران تحت تاثیر معنی‌دار ادراک از رخداد تغییرپذیری‌های اقلیمی سرمازدگی (2/394=R2Pseudo) و افزایش دما (0/580=R2Pseudo)، کسب اطلاعات از پژوهشگران (1/473=R2Pseudo)، و برنامه‌های رادیویی و تلویزیونی (1/060=R2Pseudo) است. گسترش و تقویت برنامه‌های گروهی و جمعی ترویج، تعامل‌های بین پژوهشگران و کشاورزان، و برنامه‌های مروج‌ها در مورد شناخت و سازگاری با تغییر اقلیم پیشنهاد می‌شود.
کلیدواژه‌ها
دانش تاب‌آوری؛ برنامه‌های ترویج؛ آموزش؛ سازگاری با تغییر اقلیم؛ دانش مرکبات‌کاران
عنوان مقاله [English]
Effect of Extension and Education Programs and Perceived Climate Change on Citrus Farmers’ Adapting Knowledge in the Mazandaran Province
نویسندگان [English]
Seyed Abdolhamid Hashemi Sadati1؛ Esmail Karamidehkordi2؛ Yahya Tajvar3؛ Seyed Hossein Mirmousavi4
1PhD Student of Agricultural Development/ َAgricultural Extension,, Communication and Rural Development Department, Faculty of Agriculture,, University of Zanjan, Iran
2Associate Professor of Agricultural Extension and Rural Development, Agricultural Extension and Education Department, Faculty of Agriculture, Tarbiat Modares University
3Assistant Professor/, Citrus and Subtropical Fruits Research Center, Horticultural Science Research Institute, Agricultural Research Education and Extension Organization (AREEO), Ramsar, Iran
4Associate Professor of Geography Department, University of Zanjan, Iran
چکیده [English]
Adaptation to climate change requires appropriate knowledge. This study identifies extension programs effects and citrus farmers’ perception regarding adaptation to climate change on their knowledge. The research used a quantitative and explanatory perspective. The data were collected using interviews with a sample of 276 out of 99897 citrus farmers in the Mazandaran Province in 2021, selected by a multi-stage sampling technique. Farmers’ knowledge, perception, and access to extension programs were measured through ordinal-scaled questions. The questionnaire validity was evaluated by academic staff and researchers and its reliability was assessed using a pilot study with 30 farmers and the ordinal coefficient theta (θ = 0.92) for farmers’ knowledge. The data were analyzed using SPSSWin software and applying descriptive statistics, correlation coefficients, and ordinal regression. Results showed farmers perceived their citrus orchards’ high vulnerability to climate variability. Farmers' knowledge regarding long-term and short-term strategies to adapt to climate change was low and moderate respectively. Farmers had moderate access to extension agents and mass media and had poor access to group-based extension programs, but obtained low information on climate change from them. A significant correlation was between farmers’ communication and their information obtained. The odds ratios of the regression showed farmers' knowledge was explained by their perceptions of climate change vulnerability (R2Pseudo=2.394) and increased temperature (R2Pseudo=0.580), information obtains from researchers (R2Pseudo=1.473), and access to mass media (R2Pseudo=1.060). Policies are proposed to expand and strengthen the group-based and mass media extension programs, the interactions between researchers and farmers, and agricultural extension agents’ programs.
کلیدواژه‌ها [English]
Resilience knowledge, extension programs, education, adaptation to climate change, citrus farmers&rsquo, knowledge
مراجع
  • اسمعیل نژاد، م. و پودینه، م. (1396). ارزیابی سازگاری با تغییرات اقلیمی در مناطق روستایی جنوب خراسان جنوبی. مخاطره‌ها محیط طبیعی، 6(11)، 100-85 .
  • پزشکی راد، غ.ر. و کرمی دهکردی، ا. (1391). آمار اجتماعی و تحلیل داده‌ها در پژوهش‌های توسعه، ترویج و آموزش کشاورزی. تهران، دانشگاه تربیت مدرس.
  • خالدی، ف.، زرافشانی، ک.، میرک­زاده، ع. ا و شرفی، ل. (1394). بررسی عوامل مؤثر بر توان سازگاری کشاورزان دربرابر تغییرات اقلیم (مطالعه­ی موردی: گندم‌کاران شهرستان سرپل ذهاب، استان کرمانشاه). پژوهشهای روستائی، 6، 678-655.
  • زلیخایی سیار، ل.، نادری مهدیی،ک. و موحدی، ر. (1397). مدل عامل‌های آموزشی و ترویجی مؤثر بر مدیریت پایدار آب کشاورزی از دیدگاه متخصصان آب استان همدان. پژوهش مدیریت آموزش کشاورزی، 10(46)، 16-32. Doi: 10.22092/jaear.2018.120323.1474
  • شهیدی، ع.، زراعتکار، زهرا. و محمدی گیوشاد، س. (1397). راهکارهای آموزشی-ترویجی مدیریت مصرف بهینه‌ی آب برای مقابله با خشک‌سالی در منطقه‌ی مرزی بخش درح شهرستان سربیشه استان خراسان جنوبی. مطالعات جغرافیایی مناطق خشک، ۱۱(۴۳)، ۱۰۲-۸۸. http://journals.hsu.ac.ir/jarhs/article-1-1683-fa.html
  • علی بیگی، ا. و شمشیری، س. (1399). عامل‌های موثر بر دانش و ادراک مروج‌ها کشاورزی کرمانشاه از تغییر اقلیم. پژوهش مدیریت آموزش کشاورزی، 12(54)، 67-85 . doi:10.22092/jaear.2021.352576.1776
  • گلباز، س. ش.، کرمی دهکردی، ا. و مجردی، غ.ر. (1394). منابع اطلاعاتی تاثیرگذار بر تصمیم پذیرش نوآوری آزمایش خاک توسط انگورکاران شهرستان خرمدره. فصلنامه راهبردهای توسعه روستایی، 2(2)، 200-189.
  • محبوبی، م. و باداهنگ، ا. (1399). تأثیر منابع اطلاعاتی بر گزینش راهبردهای سازگاری نسبت به تغییرات اقلیمی توسط کشاورزان (مطالعه موردی: استان گلستان). تعامل انسان و اطلاعات، ۷(۲)، 92-78. http://hii.khu.ac.ir/article-1-2923-fa.html
  • ملایی، ف.، حسینی، س.، حجازی، س. و پیش بین، س. (1397). تبیین راهبردهای سازگاری کشاورزان استان خراسان جنوبی با تغییر اقلیم. علوم ترویج و آموزش کشاورزی ایران، 14(2)، 105-83. https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=466760
  • موحدی، ر.، گلی، ف. و بلالی، ح. (1397). عامل‌های آموزشی-ترویجی موثر بر مدیریت آب کشاورزی در تولید سیب زمینی همدان. پژوهش مدیریت آموزش کشاورزی،10(45)، 19-1. doi:10.22092/jaear.2018.109843.1363
  • وزارت جهادکشاورزی (1399). آمار نامه کشاورزی سال 1398، جلد سوم: محصولات باغبانی. تهران: وزارت جهادکشاورزی ، معاونت برنامه ریزی واقتصادی ، مرکز فن­آوری اطلاعات و ارتباطات.
  • یزدان پناه، م.، فروزانی، م. و زبیدی، ط. (1396). تعیین عوامل موثر بر رفتار سازگاری کشاورزان در مقابله با تغییرات آب و هوایی: مورد مطالعه شهرستان باوی خوزستان. تحقیقات اقتصاد و توسعه کشاورزی ایران، 48(1)، 147-137.
  • Abid, M., Scheffran, J., Schneider, U. A., & Ashfaq, M. (2015). Farmers' perceptions of and adaptation strategies to climate change and their determinants: The case of punjab province, pakistan. Earth Syst. Dynam., 6(1), 225-243. doi:10.5194/esd-6-225-2015.
  • Aldunce, P., Handmer, J., Beilin, R., & Howden, M. (2016). Is climate change framed as ‘business as usual’or as a challenging issue? The practitioners’ dilemma. Environment and Planning C: Government and Policy, 34(5), 999-1019.
  • Armor, D. J. (1973). Theta Reliability and Factor Scaling. Sociological Methodology, 5, 17-50. https://doi.org/10.2307/270831
  • Brooks, N. (2003). Vulnerability, risk and adaptation: A conceptual framework. Tyndall Centre for Climate Change Research Working Paper, 38(38), 1-16.
  • Deressa, T. T., Hassan, R. M., & Ringler, C. (2011). Perception of and adaptation to climate change by farmers in the Nile basin of Ethiopia. The Journal of Agricultural Science, 149(1), 23-31.
  • Gallopín, G. C. (2006). Linkages between vulnerability, resilience, and adaptive capacity. Global environmental change, 16(3), 293-303. doi:https://doi.org/10.1016/j.gloenvcha.2006.02.004
  • Habtemariam, L. T., Kassa, G. A., & Gandorfer, M. (2017). Impact of climate change on farms in smallholder farming systems: Yield impacts, economic implications and distributional effects. Agricultural Systems, 152, 58-66.
  • Hameso, S. (2015). Perceptions, vulnerability and adaptation to climate change in Ethiopia: The case of smallholder farmers in sidama. London, the University of East London.
  • Holman, I. P., Brown, C., Carter, T. R., Harrison, P. A., & Rounsevell, M. (2019). Improving the representation of adaptation in climate change impact models. Regional Environmental Change, 19(3), 711-721. Doi: 10.1007/s10113-018-1328-4
  • Hunter, L. M. (2007). Climate change, rural vulnerabilities, and migration. Population Reference Bureau.
  • Joakim, E. P., Mortsch, L., & Oulahen, G. (2015). Using vulnerability and resilience concepts to advance climate change adaptation. Environmental Hazards, 14(2), 137-155.
  • Kabir, M. I., Rahman, M. B., Smith, W., Lusha, M. A. F., Azim, S., & Milton, A. H. (2016). Knowledge and perception about climate change and human health: findings from a baseline survey among vulnerable communities in Bangladesh. BMC public health, 16(1), 1-10.
  • Khan, I., Lei, H., Shah, I. A., Ali, I., Khan, I., Muhammad, I., Huo, X., & Javed, T. (2020). Farm households’ risk perception, attitude and adaptation strategies in dealing with climate change: promise and perils from rural Pakistan. Land Use Policy, 91, 104395.
  • Maharjan, K. L., & Joshi, N. P. (2013). Climate change, agriculture and rural livelihoods in developing countries. Tokyo, Springer.
  • Maharjan, K. L., & Joshi, N. P. (2013). Climate change, agriculture and rural livelihoods in developing countries. Springer.
  • Mustapha, B., Salau, E., Galadima, O., & Ali, I. (2013). Knowledge, perception and adaptation strategies to climate change among farmers of Central State Nigeria. Sustainable Agriculture Research, 2(526-2016-37766).
  • O'Brien, G., O'Keefe, P., Rose, J., & Wisner, B. (2006). Climate change and disaster management. Disasters, 30(1), 64-80.
  • O'Brien, G., O'Keefe, P., Rose, J., & Wisner, B. (2006). Climate change and disaster management. Disasters, 30(1), 64-80. https://doi.org/https://doi.org/10.1111/j.1467-9523.2006.00307.x
  • Ramasamy, S. (2017). Tracking adaptation in agricultural sectors: Climate change adaptation indicators. Rome, FAO.
  • Reidsma, P., Lansink, A. O., & Ewert, F. (2009). Economic impacts of climatic variability and subsidies on European agriculture and observed adaptation strategies. Mitigation and adaptation strategies for global change, 14(1), 35-59. https://doi.org/10.1007/s11027-008-9149-2
  • Salau, E., Onuk, E., & Ibrahim, A. (2012). Knowledge, perception and adaptation strategies to climate change among farmers in southern agricultural zone of Nasarawa State, Nigeria. Journal of Agricultural Extension, 16(2), 199-211.
  • Shah, K. U., Dulal, H. B., Johnson, C., & Baptiste, A. (2013). Understanding livelihood vulnerability to climate change: Applying the livelihood vulnerability index in Trinidad and Tobago. Geoforum, 47, 125-137. doi:https://doi.org/10.1016/j.geoforum.2013.04.004
  • Shi, J., Visschers, V. H. M., & Siegrist, M. (2015). Public Perception of Climate Change: The Importance of Knowledge and Cultural Worldviews. Risk Analysis, 35(12), 2183-2201. https://doi.org/https://doi.org/10.1111/risa.12406
  • Smit, B., & Pilifosova, O. (2003). Adaptation to climate change in the context of sustainable development and equity. Sustainable Development, 8(9), 9.
  • Smit, B., & Wandel, J. (2006). Adaptation, adaptive capacity and vulnerability. Global environmental change, 16(3), 282-292. doi:https://doi.org/10.1016/j.gloenvcha.2006.03.008
  • Thamo, T., Addai, D., Pannell, D. J., Robertson, M. J., Thomas, D. T., & Young, J. M. (2017). Climate change impacts and farm-level adaptation: Economic analysis of a mixed cropping–livestock system. Agricultural Systems, 150, 99-108. doi:https://doi.org/10.1016/j.agsy.2016.10.013
  • VijayaVenkataRaman, S., Iniyan, S., & Goic, R. (2012). A review of climate change, mitigation and adaptation. Renewable and Sustainable Energy Reviews, 16(1), 878-897.
  • Wall, E., & Smit, B. (2005). Climate change adaptation in light of sustainable agriculture. Journal of sustainable agriculture, 27(1), 113-123.
  • World Health Organization %J Number 266, h. w. w. i. m. f. f. e., September, ET 23.03. (2016). Climate change and health fact sheet. https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/climate-change-and-health
  • Zumbo, B. D., Gadermann, A. M., & Zeisser, C. (2007). Ordinal versions of coefficients alpha and theta for Likert rating scales. Journal of modern applied statistical methods, 6(1), 4. https://doi.org/10.22237/jmasm/1177992180
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 870
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 586


counter
سامانه مدیریت نشریات علمی. طراحی و پیاده سازی از سیناوب