| تعداد نشریات | 286 |
| تعداد نشریات سازمان | 84 |
| تعداد شماره‌ها | 2,996 |
| تعداد مقالات | 33,553 |
| تعداد مشاهده مقاله | 44,160,064 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 20,533,742 |
بررسی فنولوژی علف‌هرز ماستونک ( (Torilis arvensisبر اساس درجه روز-رشد در شهرستان کرمانشاه | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| دانش علفهای هرز ایران | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| مقاله 2، دوره 16، شماره 2، مهر 1399، صفحه 17-25 اصل مقاله (1.04 M) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22092/IJWS.2020.1602.1308 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| نویسندگان | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| رضوان پیامنی1؛ ایرج نصرتی* 2؛ معصومه عامریان3 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 1دانشجوی کارشناسی ارشد گروه تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده علوم و مهندسی کشاورزی | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 2دانشیار گروه تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده علوم و مهندسی کشاورزی، دانشگاه رازی کرمانشاه، ایران | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 3استادیارگروه تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده علوم و مهندسی کشاورزی، دانشگاه رازی کرمانشاه، ایران | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| چکیده | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ماستونک با نام علمی Torilis arvensis علف‌هرزی یکساله و متعلق به خانواده چتریان است و بهعنوان علف‌هرز محصولات تابستانه در ایران شناخته میشود که فنولوژی آن تاکنون مورد بررسی قرار نگرفته است. درنتیجه برای بررسی فنولوژی این علف‌هرز، آزمایشی در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه رازی کرمانشاه انجام شد. بذرهااز اول اسفند 1396 تا هشتم خرداد ماه سال 1397 و هر دو هفته یکبار، بذرهای این علف‌هرز کشت شدند. از زمان سبز شدن تا پایان بذردهی، مراحل فنولوژی از جمله سبز شدن، به ساقه رفتن، گلدهی، شروع و پایان بذردهی ثبت شد. نتایج نشان داد که کوتاهترین و طولانی ترین مراحل رشدی این علف‌هرز از نظر زمانی به ترتیب گلدهی تا شروع بذردهی (6/7روز) و سبز شدن تا بهساقه رفتن (4/50 روز) بود. همچنین نتایج نشان داد که ماستونک، علف‌هرزی بهاره است که مراحل فنولوژیکی خود را طی 178 روز، از 15 اسفند 1396 تا 8 شهریور 1397 (معادل 6/1975 درجه روز-رشد) به پایان میرساند. نتایج به دست آمده حاکی از آن است که بهترین زمان کنترل این علف‌هرز، اواخر فصل بهار (قبل از شروع مرحله گلدهی) است. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| کلیدواژه‌ها | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| حوادث زیستی؛ راهبردهای غیر شیمیایی؛ زیست گردی؛ درجه روز-رشد | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| عنوان مقاله [English] | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Phenology of hedge parsley (Torilis arvensis) based on growing day degree in Kermanshah | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| نویسندگان [English] | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Rezvan Payamani1؛ Iraj Nosratti2؛ Masoomeh Amerian3 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 1Department of Production Engineering and Plant Genetics, Faculty of Science and Agriculture Engineering, Razi University, Kermanshah, Iran. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 2Department of Production Engineering and Plant Genetics, Faculty of Science and Agriculture Engineering, Razi University, Kermanshah, Iran. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 3Department of Production Engineering and Plant Genetics, Faculty of Science and Agriculture Engineering, Razi University, Kermanshah, Iran. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| چکیده [English] | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Hedge parsley(Torilis arvensis)is an annual weed from Apiaceae family, which is considered as a weed of summer crops in Iran. This experiment was conducted to investigate the phenology of this weed at the research farm of the Faculty of Agriculture, Razi University of Kermanshah. Weed seeds were cultivated every two weeks from February 21, 2018 to May 1, 2018. The phenological stages were recorded from emergence to the end of seeding stage, including emergence, stemming, flowering and starting and completing the seeding. At the end of the experiment, the period of each phenological stage was calculated based on the day and the growing degree day. The results showed that the shortest and longest stages of development of this weed were from flowering to starting the seeding (7.6 days) and emergence to stemming (50.4 days). The results also showed that Torilis arvensis is a spring weed that completes its phonological stages in 178 days (equal to 1975.6 growing degree days). The results show that the best time to control this weed is late spring (before flowering). | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| کلیدواژه‌ها [English] | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Biological events, biodistribution, GDD, non-chemical strategies | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| اصل مقاله | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
مقدمه
علفهای‌هرز، منابعی مانند نور، آب و مواد مغذی را محدود می‌کنند و بر رشد و عملکرد محصول تأثیر منفی میگذارند. شدت و مدت زمان رقابت علفهای هرز، عملکرد محصول را به میزان زیادی کاهش میدهد (Swanton et al., 2015). علفکشها، ابزار غالب مورد استفاده برای کنترل علفهای‌هرز در کشاورزی در سطح جهانی هستند و فروش سالانه علفکشها در جهان، حدود 27 میلیارد دلار تخمین زده میشود et al., 2012) Kraehmer). وابستگی بیش از حد سیستمهای کشاورزی به علفکشها موجب افزایش رشد جمعیت علفهای‌هرز مقاوم به علفکش میشود (Heap, 2014). فنولوژی در لغت، از کلمه Phenomenology بهمعنی پدیدهشناسی گرفته شده است. در طول زندگی گیاه، پدیدههای مهمی مانند جوانهزنی بذر، رشد رویشی، تشکیل میوه و انتشار بذر وجود دارد. مطالعه و بررسی تاریخ و زمان این وقایع، فنولوژی نام دارد (Modirshanechi, 1993). بهعبارتی، فنولوژی یا زیستگردی، شاخهای از علوم است که به روابط بین اقلیم و تغییرات فصلی با حوادث زیستی متناوب میپردازد. این تغییرات، شامل تغییر در نور، دما و سایر عوامل کنترل کننده زندگی گیاه است (Carlson et al., 2007). فنولوژی علف‌هرز، از مهمترین عوامل تعیین کننده نتیجهی رقابت گیاه زراعی و علف‌هرز است؛ بهاین صورت که مطالعه فنولوژی، تخمین درستی از زمان رقابت علف‌هرز و اثری که بر عملکرد محصول زراعی دارد، میسر میکند (Aleebrahim, 2005). زمان رسیدن به ظهور، رشد و تکثیر جنسی برای موفقیت علفهای هرز مهاجم بسیار مهم است ( .(Menzel et al., 2006نتایج نشان میدهد زمانبندی رویدادهای بیولوژیکی، توسط آب و هوا کنترل میشود (kington, 1974). فنولوژی گیاهی نیز بهشدت توسط عوامل آب و هوایی کنترل میشود و در نتیجه، یکی از قابل اعتمادترین شاخصهای زیستی تغییرات آب و هوایی است (Sohrabi et al., 2016). فنولوژی علف‌هرز با تعامل بین عوامل داخلی گیاه با سیگنالهای زیست محیطی خارجی مانند دما، طول روز و خشکی تعیین میشود. مراحل فنولوژیکی و ویژگیهای آنها، برای طراحی و اجرای روشهای مدیریت علفهای‌هرز بسیار مهم است(Dincer et al., 2010) . شناخت پدیدههای ظهور علفهای هرز در برنامهریزیهای کنترلی مانند برنامههای کاربردی علفکش یا راهبردهای غیرشیمیایی مهم است(Bullied et al., 2003) . در مطالعهای مشخص شده است که مبارزه شیمیایی با علف‌هرز یولاف وحشی (Avena fatua) در مرحلهی ساقهدهی گندم، علاوه بر کنترل علف‌هرز، صدمه چندانی هم به گندم وارد نمیکند(Kon et al., 2007) . دمای محیط، شدت نور و دوره نوری، سه عامل مهم مؤثر بر فنولوژی گیاه میباشند (Parks et al., 1995). البته درجه حرارت بهعنوان یکی از مهمترین عوامل برای فنولوژی گیاه شناخته شده است .(Cave et al., 2013) درجهی روز-رشد[1]، بیانگر واحدهای حرارتی تجمع یافته توسط یک گیاه در طی یک دوره زمانی است. در محاسبه درجه روز-رشد، دماهای بالا (دماهای بالاتر از تحمل فیزیولوژیکی گیاه) و دماهای پایین (دماهای پایینتر از درجه حرارت پایهی گیاه) مورد استفاده قرار نمیگیرند .(Tamson et al., 2004) ماستونک با نام علمی Torilis arvensis (Huds.) Link subsp. heterophylla (Guss.) Thell. علف‌هرزی یکساله و بومی آسیای غربی (Davis, 1972) است که محصولات تابستانی را در ایران آلوده میکند (Veysi et al., 2014). ماستونک به عنوان علف‌هرز محصولات تابستانی مانند گیاهان خانواده چتریان[2] از جمله گشنیز (.Coriandrum sativum L)، هویج (Daucus carota L.)، جعفری (Petroselinum crispum L.)، کرفس (Apium graveolens L.) و زیره (Cuminum cyminum L.) به حساب میآید(Ahmadi et al., 2013) و به علت عدم استفاده از کنترل شیمیایی، جمعیت آن در ایران در محصولات خانواده چتریان افزایش یافته است (Ivens et al., 1951). آگاهی از زمان دقیق رویش علف‌هرز، مطابق با شرایط آب و هوایی منطقه و همچنین اطلاع از فواصل زمانی مراحل رشدی میتواند در کنترل هر چه بهتر این علف‌هرز مؤثر باشد؛ چرا که با در دست داشتن اطلاعات دقیق مراحل رشدی، می‌توان زمان کاشت محصولات همخانوادهی این علف‌هرز که امکان رقابت با آنها دارد را مدیریت کرد و از این طریق، از قدرت رقابت این علف‌هرز کاست. همچنین کاربرد علفکش در بهترین مرحله از رشد علف‌هرز، از دیگر فواید دستیابی به اطلاعات دقیق فنولوژی علف‌هرز است زیرا یکی از مکانیسمهای انتخابی عمل کردن علفکشها، زمان کاربرد و توجه به مرحله فنولوژیکی علف‌هرز و محصول است. حساسیت بسیاری از علفهای‌هرز به علفکشها، با افزایش سن کاهش می‌یابد (Aldrich & Kremer, 1997). مواد و روش‌ها تعیین مراحل مختلف فنولوژی علف‌هرز ماستونک، در شهرستان کرمانشاه با طول جغرافیایی 47 درجه و شش دقیقه و 20 ثانیه شرقی و عرض جغرافیایی 34 درجه و 19 دقیقه و 17 ثانیه شمالی و 1324 متر ارتفاع از سطح دریا انجام شد. بذرها پس از بلوغ کامل، بذرهای علف‌هرز در آبان ماه دو سال متوالی (1395 و 1396) از 300 گیاه در 10 ناحیه از مزارع دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه رازی جمعآوری شد. بذرها قبل از شروع آزمایشها، برای کاهش خواب بذر و افزایش جوانهزنی، بذرها به مدت دو ماه و ، در دمای اتاق (2 ±21 درجهی سانتیگراد) نگهداری شدند. متوسط وزن 100 دانه بذرها پرزدار و بذرها بدون پرز ماستونک،به ترتیب 168/0 و 119/0گرم بود. پس از تسطیح زمین، کشت بذرها (100 عدد بذر از هر دو شکل پرزدار و بدون پرز)، از یک اسفند ماه سال 1396 آغاز شد و تا هشت خرداد ماه سال 1397، با فاصله هر دو هفته یکبار ادامه داشت (هشت تاریخ کاشت). برای هر تاریخ کاشت، یک کرت با سه خط کشت در نظر گرفته شد. با توجه به نتایج آزمایشات قبل (Payamani et al., 2018)، بهترین جوانهزنی در سطح خاک بود؛ بنابراین کشت بذرها به صورت سطحی انجام شد. از آن‌جاکه این علف‌هرز به خشکی حساس است (Payamani et al., 2018) و بیشتر در اراضی آبی یافت میشود، با آبیاری به موقع و با برنامه، شرایطی مناسب و مشابه شرایط طبیعی برای رشد این علف‌هرز فراهم شد. پس از کاشت، دوره‌های نموی در طول دورهی رشد، به صورت منظم بررسی شد. تمام بوته‌های موجود در کرت، معیار سنجش بودند و زمانی‌که 50 درصد بوتهها وارد فاز جدید می‌شدند، به عنوان زمان رسیدن به این مرحله در نظر گرفته می‌شد (Nikfam et al., 2013). این دوره‌ها عبارت بودند از: سبز شدن، بهساقه رفتن، گلدهی و شروع و پایان بذردهی. زمانی که 75 درصد بوتهها به بذر می‌رفتند، به عنوان زمان پایان بذردهی در نظر گرفته شد (Al-e-Ebrahim et al., 2009). بررسی مراحل فنولوژی، همزمان با کاشت بذرها در کرتهایی به ابعاد یک متر در یک مترآغاز شد و تا پایان دوره رشد یعنی پایان بذردهی ادامه داشت.بذرها لازم به یادآوری است که با این که علف‌هرز ماستونک، دو شکل بذر در یک چتر تولید میکند و بذر درونی با پرزهای ظریف و بذر بیرونی با پرزهای متراکم و ضخیم پوشیده شده است (Meyer, 1987)، اما براساس پیش آزمایشاتی انجام شده، گیاهچهی تولیدی از هر دو شکل بذر، به یک شکل بودند و مراحل رشد و نمو را به صورت همزمان طی کردند (Pavamani et al., 2018)؛ بنابراین از هر دو شکل بذر به میزان یک‌سان برای کاشت استفاده شد. پس از کاشت بذرها و برای بررسی ظهور تجمعی، بذرهای جوانهزده به صورت مرتب و دو بار در هفته بعد از تاریخ کاشت شمارش شدند. از آن جاکه همه گیاهان کاشته شده در یک زمان وارد فاز جدیدی از رشد نمیشوند، زمین دو بار در هفته بازدید شد و در هر بار، زمان استقرار 50 درصد از بوتهها ثبت شد. هنگامی که 25 و 75 درصد گیاهان مربوط به هر تاریخ کاشت وارد مرحلهی بذردهی شدند آن زمان بهترتیب بهعنوان مرحله شروع و پایان بذردهی در نظر گرفته شد. برای تعیین مراحل فنولوژی، دمای پایه و دمای حداقل و حداکثر روزانه ضروری میباشد. بر اساس آزمایشات انجام شده، دمای پایه این علف هرز ((Tb 10 درجهی سانتیگراد است (Payamani et al., 2018). همچنین اطلاعات مربوط به دمای حداقل و حداکثر روزانه، از ایستگاه سینوپتیک شهرستان کرمانشاه بهدست آمد و از طریق فرمول زیر GDD که در این رابطه: n، تعداد روزهای رشد؛ Tmin و Tmax، بهترتیب دمای حداقل و حداکثر روزانه؛ Tb، دمای پایه علف‌هرز و GDD، درجه روز-رشد میباشد. در پایان، محاسبات آماری توسط نرم افزار اکسل انجام شد. نتایج و بحث اولین گیاهان، از بذرهای کاشته شده در پانزدهم اسفند ماه (دومین تاریخ کاشت)، سبز شدند و بذرهای کاشته شده در مرحله اول (یکم اسفند ماه) و مرحله هفتم و هشتم (25 اردیبهشت و 8 خرداد ماه 1397) سبز نشدند (جدول 1).
جدول1- تاریخ وقوع مراحل فنولوژی علف‌هرز ماستونک Table 1.Date of the phenological stages of Torilis arvensis
طبق داده های هواشناسی، به ترتیب پایین و بالاتر بودن دمای هوا در این دو تاریخ کاشت نسبت به صفر فیزیولوژیک ماستونک، دلیل این امر میباشد. ماستونک علف‌هرزی بهاره با دمای پایه 10 درجهی سانتیگراد است که دورهی رشد خود را طی 6/141 روز (میانگین مجموع روزهای رشد) به پایان میرساند (جدول 2).
جدول 2- طول دوره مراحل فنولوژی علف‌هرزماستونک Table 3. Duration of Torilis arvensis phenological stages
سبز شدن ماستونک بهطور متوسط طی 4/27 روز (جدول 2) و با کسب 87/101 درجهی روز-رشد (جدول 3) کامل شد که کوتاهترین مرحله رشد از لحاظ میزان درجه روز-رشد دریافتی بود. در همه تاریخهای کاشت، بهساقه رفتن گیاهان، به طور میانگین دو ماه پس از سبز شدن طول کشید که از نظر دوره رشد، طولانیترین مرحله (از آغاز یک مرحله تا آغاز مرحله بعد) به حساب میآید. کوتاهترین مرحله از نظر طول دوره، مربوط به دوره گلدهی تا شروع بذردهی است (جدول 2) و این نشان میدهد که با کسب درجه روز-رشد مورد نیاز (جدول 4)، طی مدت کوتاهی پس از گلدهی و به شرط وجود درجه حرارت کافی، این علف‌هرز به بذر میرود. همچنین نتایج نشان میدهد که این علف‌هرز، مرحله شروع تا پایان بذردهی را طی یک ماه به انجام میرساند. به طور میانگین، از شروع سبز شدن تا بذردهی کامل این علف‌هرز، 6/141 روز طول می‌کشد (جدول 2، شکل 1).
شکل1- مراحل فنولوژی علف‌هرز ماستونک بر اساس تقویم زمانی Fig 1. Phenological stages of Torilis arvensis based on time calendar
نتایج نشان میدهد که علف‌هرز ماستونک بهطور میانگین پس ازگذشت 4/27 ، 4/85 ، 104، 4/116 و 6/141 روز، بهترتیب مراحل سبز شدن، بهساقه رفتن، گلدهی، شروع و پایان بذردهی را پشت سر میگذارد (جدول 3) که در هر مرحله، میزان مشخصی از درجه روز-رشد را تحت عنوان درجه روز-رشد تجمعی دریافت کرده است (شکل2). بررسی مراحل رشدی علف‌هرز ماستونک در تمام تاریخهای کاشت نشان میدهد که این علف هرز قادر به سبز شدن از اواخر فروردین ماه تا اواخر اردیبهشت است و پس از آن، به علت بالا بودن دمای هوا در تاریخ کاشت هفتم و هشتم (25 اردیبهشت و 8 خرداد)، بذری سبز نشد (شکل 1). همانطور که در شکل 1 مشاهده میشود، برخی از مراحل رشدی این علف‌هرز، با یکدیگر تداخل دارند؛ بهعنوان مثال و در حالی که برخی از گیاهان در مرحله گلدهی به سر میبرند، برخی دیگر مرحله به ساقه رفتن را پشت سر میگذارند و یا این که برخی از گیاهان شروع به بذردهی کرده و همزمان برخی دیگر در مرحله بهساقه رفتن و یا گلدهی میباشند (شکل 1) که این فرآیندی جهت بقای این علف‌هرز است؛ چرا که گیاه فرصت بیشتری برای تولید بذر دارد.
جدول3- طول دوره تجمعی مراحل فنولوژی علف هرز ماستونک Table 3. Duration of Torilis arvensis phenological stages
شکل2. مراحل فنولوژی علف هرز ماستونک بر اساس درجه روز-رشد Fig 2. Phenological stages of Torilis arvensis based on growth degree day
آگاهی از زمان دقیق از مراحل رشدی این علف‌هرز، برای کنترل هرچه بهتر آن ضروری میباشد اما این روش به تنهایی کافی نیست و دلیل برتری روش محاسبه درجهی روز-رشد نسبت به تقویم زمانی، آگاهی از درجه حرارت مورد نیاز علف‌هرز، برای طی کردن مراحل رشد و نمو میباشد. تلفیق درجه حرارت و زمان در محاسبه درجهی روز-رشد، دلیل برتری آن نسبت به تقویم زمانی در پیشبینی مراحل فنولوژیکی است(Romo & Eddleman, 1995) . همانطور که در جدول 4 آمده است، بذر این علف‌هرز در تاریخهای مختلف کاشت در هر مرحله، به میزان متفاوتی از درجهی روز-رشد نیاز دارد که این نتایج گویای آن است که این علف‌هرز در طیف وسیعی از دماها میتواند مراحل سبز شدن، بهساقه رفتن، گلدهی و تولید بذر را به انجام رساند. برای محاسبه درجهیروز-رشد هر مرحله، از درجه روز-رشد تمام مراحل در پنج تاریخ کاشت میانگین گرفته شده است. نتایج نشان میدهد که علف‌هرز ماستونک برای تکمیل رشد و نمو خود در مراحل مختلفT به مقادیر متفاوتی از درجه روز-رشد نیاز دارد که بیشترین مقدار (77/634 درجهی روز-رشد)، به مرحله سبز شدن تا به ساقه رفتن (4/50 روز) تعلق داشت. این مرحله، طولانیترین مرحله رشدی این علف‌هرز بود و پس از آن، شروع بذردهی تا بذردهی کامل با کسب 83/570 درجه روز-رشد در مرتبه بعدی از نظر مقدار درجه روز-رشد قرار گرفت. این علف‌هرز از آغاز سبز شدن تا پایان بذردهی و برای تکمیل دوره رشد و نمو خود، به 38/1847 درجه روز-رشد نیاز دارد. (شکل 2).
جدول 4- مراحل فنولوژی علف‌هرز ماستونک برمبنای صفر فیزیولوژیکی (10 درجهی سانتیگراد) یا درجه روز-رشد در شهرستان کرمانشاه Table 4. Phonological stages Torilis arvensis based on physiological zero (10 °C) or growing degree day in Kermanshah
مراحل رویشی و وقوع مراحل زایشی در گیاه، ارتباط منطقی با درجه حرارت محیط دارد؛ درجهی حرارت در سالهای مختلف متفاوت است و این تفاوت، موجب تغییر در تاریخ وقوع پدیدههای فنولوژیکی میشود .(Akbarzadeh & Mirhaji, 2002) در واقع مشاهدات کشاورزی و فنولوژیکی، یک روش اساسی برای ارائه توضیح قابل توجه و مفید از رشد و توسعه فصلی محصولات است که توسط متغیرهای محیطی کنترل میشود و در بین این متغیرها، درجه حرارت نقش اصلی را ایفا میکند(Cola et al., 2016) . مطالعات فراوانی در راستای تعیین فنولوژی گیاهان مختلف صورت گرفته است.شروع رویش و رشد گیاه علفی فستوکا (Festuca altaica Trin)توسط رومو و ادلمان(Romo & Eddleman, 1995) مورد بررسی قرار گرفت و درجه حرارت تجمعی برای آن، 400 درجهروز-رشدبرآورد شد . جعفرزاده و همکاران (Jafarzadeh et al., 2016) در بررسی جوانهزنی و فنولوژی علف‌هرز سس (Cuscuta campestris) در مزارع چغندرقند (Beta vulgaris L.) دریافتند که چرخهیزندگی سس، از کاشت تا تولید بذر، طی چهار مرحله رشدی، از مرحلهی سبز شدن آغاز شد و با کسب 9/716 درجه روز-رشد، به رشد خود ادامه داد. دادهها نشان میدهد که گلدهی، طولانی ترین (473 درجه روز-رشد) و سبز شدن، کوتاهترین (95 درجهی روز-رشد) مراحل رشد سس بود. نتایج بررسیهای نیک فام و همکاران (Nikfam et al., 2013) نشان داد که طول دوره رشد خارشتر (Alhaj pseudoalhagi L.) در یزد، شامل هفت مرحله فنولوژیکی است که 211 روز و بهعبارتی، 4049 درجه روز-رشد میباشد. کوتاهترین و طولانیترین دوره رشد این علف‌هرز، به ترتیب مربوط به مرحله غنچهدهی (22 روز) و رسیدن بذر (90 روز) بوده است. نتایج مطالعات جوادزاده و همکاران(Javadzadeh et al., 2015) بیانگر آن است که طول دوره فعالیت بیولوژیک چای ترش نتیجه گیری نتایج این تحقیق نشان داد که مراحل فنولوژیک علف‌هرز ماستونک، 178 روز به طول انجامید و این گیاه با کسب 6/1975 درجه روز –رشد (از 15اسفند 1396 تا 8 شهریور 1397) چرخه زندگی خود را کامل کرد. گلدهی تا شروع بذردهی، به عنوان کوتاهترین فاصله زمانی از آغاز یک مرحله تا مرحله بعد (6/7روز) ثبت شد و سبز شدن تا به ساقه رفتن، به عنوان بیشترین فاصله زمانی از آغاز یک مرحله تا مرحله رشد بعدی (4/50 روز) این علف‌هرز در نظر گرفته شد. همچنین از اولین تاریخ سبز شدن تا آخرین تاریخ رسیدگی کامل بذر (از 25 فروردین تا هشت شهریور ماه)، با کسب 15/1833 درجه روز-رشد طی 132 روز، به زندگی خود ادامه داده است. به منظور جلوگیری از تولید بذر و گسترش بیشتر ماستونک، کنترل در مرحله قبل از تولید گل (اواخر فصل بهار)، بهعنوان مناسبترین زمان کنترل توصیه میشود.
منابع
Ahmadi, A., Rashedmohasel, M.H, Khazaee, H.R., Ghanbari, R. and Mousavi, S.K. 2013. Study of weed flora of lentil (Lens culinaris) in Khorramabad. Iranian J. Field Crop Res. 11(1):45-53. (In Persian). Akbarzadeh, M. and Mirhaji, T. 2002. Phenological study of several important species of rangelands in the Pleur region, 7(7): 121-140. Iranian J. Range Desert Res. (In Persian). Aldrich, R.J. and Kremer, R.J. 1997. Principles in Weed Management. Iowa state University Press. Africa, pp: 129. Al-E-Ebrahim, M.T., Mighani, F., Rashedmohasel, M.H and Baghestani, M.A. 2009. Study of phenology in Russian knapweed (Acroptilon repens) based on growing day degree. Plant Pests and Diseases. 77(2):119-136. (In Persian). Bullied, W.J., Marginet, A.M. and Van Acker, R.C. 2003. Conventional- and conservation-tillage systems influence emergence periodicity of annual weed species in canola. Weed Sci. 51(6):886–897. Cave, R.L., Hammer, G.L., McLean, G., Birch, C.J., Erwin, J.E. and Johnston, M.E. 2013. Modelling temperature, photoperiod and vernalization responses of Brunonia australis (Goodeniaceae) and Calandrinia sp. (Portulacaceae) to predict flowering time. Ann. Bot. 111(4):629–639. Cola, G., Pieri, L., Salvatorelli, F. and Ventura, F. 2016. Agro-phenological observation and modeling of cereals in Padana Plain in the period 2003-2012. Journal of Agrometeorology. 2:5-14. Davis, P.H. 1972. Flora of Turkey and the east Aegean islands. Vol 4. Edinburgh University Press, Edinburgh, Great Britain, pp: 657. Dincer, I., Midilli, A., Hepbasli, A. and Karakoc, T.H. 2010. Global warming: Engineering solutions. Green Energy and Technology. pp. 625, (Springer: Boston, MA). Heap, I. 2018. The International Herbicide-Resistant Weed Database. Online. December 5, 2018. Available: www.weedscience.org. Ivens, G.W., Woodford, E.K. and Blackman, G.E. 1951. The Use of petroleum oils as herbicides in Great Britain. 3rd Int. World Petroleum Cong. pp: 6. Jafarzadeh, N., Pirzad, A, Hadi, H., Bagestani, M.A. and Maleki, R. 2016. Survey of germination and phenology of dodder (Cuscuta campestris) in sugar beet (Beta vulgaris) fields. Iranian J. Weed Sci., 11(2):129-143. (In Persian). Javadzadeh, S.M., Rezvani Moghadam, P., Banayan Aval, M. and Asili, J. 2015. Estimation of degree-days of growth phrnological stages of sour tea based on BBCH scale in different agricultural systems (common and ecological systems). Agric. Ecol.10(2):1-6. (In Persian). Kington, J.A. 1974. An application of phenological data to historical climatology. Weather. 29(9):320-328. Kon, K.F., Follas, G.B. and James, D.E. 2007. Seed dormancy and germination phenology of grass weeds and implications for their control in cereals. New Zealand Plant Prot. 60:174-182. Kraehmer, H. 2012. Innovation: Changing trends in herbicide discovery. Outlooks on Pest Management, 23(3): 115-118. Modirshanechi, M. 1993. Plant ecology (translation). Imam Reza University Press, Mashhad. pp. 509. (In Persian). Menzel, A., Sparks, T.H., Estrella, N., Koch, E., Aasa, A., Ahas, R. and Chmielewski, F.M. 2006. European phenological response to climate change matches the warming pattern. Global Change Biol. 12(10):1969-1976. Nikfam, F., Baghestani, M.A. Mirvakili, S.M. and Mighani, F. 2013. Investigation of phallic phonological stages (Alhaj pseudoalhagi L.) in Yazd province. J. Weed Ecol. 1(1):1-8. (In Persian). Parks, R.J., Curran, W.S., Roth, G.W., Hartwing N.L. and Clvin, D.D. 1995. Common lambsquarters (Chenopodium album) control in corn (Zea mays) with post-emergence herbicides and cultivation. Weed Tech. 9:728-735. Payamani, R., Nosratii, I. and Amerian, M. 2018. Variations in the germination characteristics in response to environmental factors between the hairy and spiny seeds of hedge parsley (Torilis arvensis Huds.). Weed Biol. Manag. 18:176–183. Romo, J.T. and Eddleman, L.E. 1995. Use of degree days in multiple-temperature experiment. J. Range. Manag. 48(5) 410-416. Russelle, M.P., Wilhelm, W.W., Olson, R.A., and Power, J.F. 1984. Growth analysis based on degree days. Crop Sci. 24(1):28-32. Sohrabi, S., Gherekhloo, J., Kamkar, B., Ghanbari, A. and Rashed Mohassel, M.H. 2016. The phenology and seed production of Cucumis melo as an invasive weed in northern Iran. Aust. J. Bot. 64(3):227-234. Swanton, C.J., Nkoa Ondoua, R. and Blackshaw, R.E. 2015. Experimental methods for crop–weed competition studies. Weed Sci. 63(1):2-11. Veysi, M., Rahimian Mashhadi, H., Alizade, H., Minbashi, M. and Oveysi, M. 2014. The effect of crop rotation management methods and herbicide on weed distribution of wheat farms. Iranian J. Crop Sci. (Agric. Sci. Iran). 45(4):521-530. (In Persian).
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| مراجع | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Ahmadi, A., Rashedmohasel, M.H, Khazaee, H.R., Ghanbari, R. and Mousavi, S.K. 2013. Study of weed flora of lentil (Lens culinaris) in Khorramabad. Iranian Journal of Field Cropa Research, 11(1): 45-53. (In Persian) Akbarzadeh, M. and Mirhaji, T. 2002. Phenological study of several important species of rangelands in the Pleur region, 7(7): 121-140. (In Persian) Aldrich, R.J. and Kremer, R.J. 1997. Principles in Weed Management. Iowa state University press. Africa, pp: 129. Ale ebrahim, M.T., Mighani, F., Rashedmohasel, M.H and Baghestani, M.A. 2009. Study of phenology in Russian knapweed (Acroptilon repens) based on growing day degree. Plant pests and diseases, 77 (2): 119-136. (In Persian)
Bullied, W.J., Marginet, A.M. and Van Acker, R.C. 2003. Conventional- and conservation-tillage systems influence emergence periodicity of annual weed species in canola. Weed Science, 51(6):886–897. Cave, R.L., Hammer, G.L., McLean, G., Birch, C.J., Erwin, J.E. and Johnston, M.E. 2013. Modelling temperature, photoperiod and vernalization responses of Brunonia australis (Goodeniaceae) and Calandrinia sp. (Portulacaceae) to predict flowering time. Annals of Botany, 111(4): 629–639. Cola, G., Pieri, L., Salvatorelli, F. and Ventura, F. 2016. Agro-phenological observation and modeling of cereals in Padana Plain in the period 2003-2012. Journal of Agrometeorology, 2(2016): 5-14.
Davis, P.H. 1972. Flora of Turkey and the east Aegean islands. Vol 4. Edinburgh University Press, Edinburgh, Great Britain, pp. 657. Dincer, I., Midilli, A., Hepbasli, A. and Karakoc, T.H. 2010. ‘Global warming: engineering solutions. Green energy and technology. pp. 625, (Springer: Boston, MA). Heap, I.M. 2014. International Survey of Herbicide Resistant Weeds. Pest Manag Sci, 70(9):1306-15 Ivens, G.W., Woodford, E.K. and Blackman, G.E. 1951. The Use of Petroleum Oils as Herbicides in Great Britain. In 3rd World Petroleum Congress. World Petroleum Congress, pp: 6. Jafarzadeh, N., Pirzad, A, Hadi, H., Bagestani, M.A. and Maleki, R. 2016. Survey of Germination and Phenology of Dodder (Cuscuta campestris) in Sugar Beet (Beta vulgaris) Fields. Weed knowledge, 11(2): 129-143. (In Persian) Javadzadeh, S.M., Rezvanimoghadam, P., banayanaval, M. and asili, J. 2015. Estimation of Degree-Days of Growth Phrnological Stages of Sour Tea Based on BBCH Scale in Different Agricultural Systems (Common and Ecological Systems). Agricultural Ecology, 10(2): 1-6. (In Persian) Kington, J.A. 1974. An application of phenological data to historical climatology. Weather, 29(9): 320-328. Kon, K.F., G.B. Follas and D.E. James. 2007. Seed dormancy and germination phenology of grass weeds and implications for their control in cereals. New Zealand Plant Protec, 60: 174-182
Kraehmer, H. 2012. Innovation: changing trends in herbicide discovery. Outlooks on Pest Management, 23(3): 115-118. Modirshanechi, M. 1993. Plant ecology (translation) Imam Reza University Press, Mashhad. pp. 509. (In Persian) Menzel, A., Sparks, T.H., Estrella, N., Koch, E., Aasa, A., Ahas, R. and Chmielewski, F.M. 2006. European phenological response to climate change matches the warming pattern. Global change biology, 12(10): 1969-1976. Nikfam, F., Baghestani, M.A. Mirvakili, S.M. and Mighani, F. 2013. Investigation of phallic phonological stages (Alhaj pseudoalhagi L.) in Yazd province. Two Journal of Weed Ecology, 1(1): 1-8. (In Persian) Parks, R.J., Curran, W.S., Roth, G.W., Hartwing N.L. and Clvin, D.D. 1995. Common lambsquarters (Chenopodium album) Control in Corn (Zea mays) with post-emergence herbicides and cultivation. Weed Tech, 9: 728-735. Payamani, R., Nosratii, I and Amerian, M. 2018. Variations in the germination characteristics in response to environmental factors between the hairy and spiny seeds of hedge parsley (Torilis arvensis Huds.). Weed Biology and Management 18, 176–183. Romo, J.T. and Eddleman, L.E. 1995. Use of degree days in multiple-temperature experiment. J Range. Manage, 48(5): 1995. Russelle, M. P., Wilhelm, W. W., Olson, R. A., & Power, J. F. (1984). Growth Analysis Based on Degree Days 1. Crop science, 24(1): 28-32. Sohrabi, S., Gherekhloo, J., Kamkar, B., Ghanbari, A., and Rashedmohassel, M.H. 2016. The phenology and seed production of Cucumis melo as an in vasive weed in northern Iran. Australian Journal of Botany, 64(3): 227-234. Swanton, C.J., Nkoa, R. and Blackshaw, R.E. 2015. Experimental methods for crop–weed competition studies. Weed Science, 63(1): 2-11. Veysi, M., Rahimian Mashhadi, H., Alizade, H., Min Bashi, M. and Oveysi, m. 2014. The Effect of crop rotation management methods and herbicide on weed distribution of wheat farms. Journal of Crop Sciences, Iran (Agricultural Sciences of Iran), 45(4): 521-530. (In Persian) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 2,207 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 482 |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||