مدیریت بیماری پوسیدگی نرم باکتریایی سیب‌زمینی

کنترل باکتری عامل بیماریبه‌دلیل بذرزاد و خاک‌زاد بودن و پایداری آن در خاک و بقایای آلوده گیاهی و نیز داشتن میزبان­های متعدد، مشکل می‌باشد. بنابراین بیماری را بایستی به­صورت تلفیقی و با به‌کارگیری اصول علمی و دقیق به‌شرح زیر کنترل کرد:

1- غده­های آلوده کشت نشوند. کاشت غده­های سیب­زمینی سالم در زمین­های عاری از بیماری انجام شود.در زمین­هایی که سابقه آلودگی دارند، حداقل تناوب دو ساله با گیاهان غیر میزبان مانند غلات و حبوبات رعایت شود.

2- آبیاری مزرعه به‌صورت بارانی یا قطره­ای و با مهارت و دقت انجام شود به‌نحوی که کمترین رواناب ایجاد گردد. از زیاد آب دادن و غرقاب کردن مزرعه اجتناب شود.

3- رعایت اصول بهداشت زراعی، تغذیه مناسب مزارع سیب­زمینی و کنترل علف‌های هرز مزرعه به‌ویژه علف‌های هرز تاجریزی و تاج­خروس ضروری می­باشد.

4- زمانی که  پوست غده­ها سفت و کامل شده، برداشت انجام شود.

5-

از برداشت محصول در شرایط مرطوب خودداری شود.

6- وقتی دمای هوا و خاک زیر 21 درجه سانتی‌گراد باشد، برداشت انجام شود.

7- از کوبیدن و له‌کردن غده­ها جلوگیری شود.

8- غده­های برداشت‌شده به‌سرعت خشک شوند.

9- قبل از جمع‌آوری و انبار کردن غده­ها، خاک و ذرات چسبیده به غده‌ها تمیز شوند.

10- از انبار کردن غده­های آبگزیده و دارای پوسیدگی صورتی خودداری شود.

11- انبارها و لوازم ذخیره‌سازی غده‌ها ضدعفونی شوند. برای ضدعفونی انبار می­توان از آجرهای آماده فرمالدئید موجود در بازار و یا از وایتکس استفاده کرد.

12- از جمع شدن قطرات آب بر روی توده ذخیره‌شده، جلوگیری شود.

13- فضای انبار به‌طور مناسب تهویه شود.

14- غده‌ها به‌مدت 2-3 هفته در دمای 13 -10 درجه سانتی‌گراد با جریان هوای مناسب تهویه شوند تا  پوست غده­های زخمی التیام یابد.

15- از شستن غده‌ها قبل از ذخیره کردن پرهیز شود.

16- در صورت نیاز به شستشوی غده­ها، از آب کلردار استفاده شود و غده­ها بیش از 5/2 تا 5 سانتی‌متر در آب غوطه­ور نشوند.

17- غده‌ها قبل از بسته‌بندی کاملاً خشک شوند.

18- غده‌ها در کیسه­های توری بسته‌بندی شوند.

19- در مزارع و خاک­هایی که از قبل احتمال آلوده بودن را دارند، بهتر است ارقام مقاوم و یا متحمل به بیماری کشت

شوند. در بررسی آزمایشگاهی انجام‌شده، ارقام: کندور، دیامانت، آرانکا، مورن، سانته و کوزیما تحمل بیشتری به عامل بیماری نشان دادند ولی در بررسی‌های گلخانه‌ای، ارقام: ریمارکا و مارفونا متحمل‌ و ارقام: آئولا، استت، آجیبا، ایلونا، فاموزا و آزیزا نسبتاً حساس و ارقام: سینجا، سرناد، ایدول، کندور، رومانو، آرانکا و دیامانت حساس بودند. در بررسی‌های سه‌ساله واکنش ارقام به P.c.c، رقم مورن نسبت به بقیه ارقام آزمون‌شده تحمل بیشتر و رقم کندور حساسیت بیشتر نشان دادند (1).

20- هنگام برداشت بایستی دقت شود که غده­های سیب­زمینی زخمی نشوند. اگر برداشت در خاک خشک انجام شود، غده­ها زخمی شده و در انبار آلوده می­شوند. هنگام برداشت بایستی غده­ها خشک باشند. وجود آب آزاد روی غده­ها خصوصاً در ناحیه چشم­ها باعث نفوذ باکتری عامل بیماری به داخل غده شده و بیماری ایجاد می­شود.

سیب‌زمینی یکی از محصولات مهم غذایی و اقتصادی است که از نظر سطح زیر کشت بعد از گندم، برنج و ذرت در مقام چهارم قرار دارد. عوامل زیادی از باکتری­ها، قارچ­ها، ویروس­ها و مایکوپلاسماها سیب­زمینی را آلوده می­کنند. در میان بیماری­های باکتریایی سیب‌زمینی، بیماری­ پوسیدگی نرم به­خصوص در انبار و مزارع تولید بذر سیب‌زمینی دارای اهمیت زیادی است. بیماری پوسیدگی نرم باکتریایی سیب­زمینی دارای گسترش جهانی است. میزان خسارت از کشوری به کشور دیگر متفاوت و بستگی به ارزش اقتصادی محصول دارد. باکتری Pectobacterium  carotovorum subsp. carotovorumدر نواحی معتدله و گرمسیری انتشار وسیعی داشته و طیف وسیعی از گیاهان به‌ویژه گیاهانی که دارای اندام­های ذخیره­ای گوشتی و آبدار می­باشند را آلوده می­نماید (1 و2).