| تعداد نشریات | 284 |
| تعداد نشریات سازمان | 82 |
| تعداد شماره‌ها | 3,050 |
| تعداد مقالات | 34,082 |
| تعداد مشاهده مقاله | 46,549,773 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 77,602,727 |
تحلیل منطقهیی خشکسالی های آب‌شناختی در استان آذربایجان شرقی | ||
| پژوهش های آبخیزداری | ||
| مقاله 3، دوره 33، شماره 1 - شماره پیاپی 126، فروردین 1399، صفحه 14-25 اصل مقاله (661.05 K) | ||
| نوع مقاله: پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22092/wmej.2019.125848.1207 | ||
| نویسندگان | ||
| جمشید یاراحمدی* 1؛ قباد رستمی زاد2 | ||
| 1عضو هیأت علمی بخش تحقیقات حفاظت خاک و آبخیزداری، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان آذربایجان شرقی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تبریز، ایران | ||
| 2عضو هیأت علمی بخش تحقیقات حفاظت خاک و آبخیزداری، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان زنجان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، زنجان، ایران | ||
| چکیده | ||
| گسترش خشک‌سالیها ذاتاً ناحیهیی است. شرایط بحرانی در دورههای خشکی زمانی اتفاق میافتد که کم‌بود شدید منابع آبی به مدت طولانی در منطقه‌ی وسیعی رخ بدهد. بنابراین، بررسی منطقهیی خشکسالی و نه ایستگاهی آن، سبب به‌دست‌آوردن درک کامل‌تری از این پدیده میشود. این پژوهش با هدف تحلیل منطقهیی خشکسالیهای آب‌شناختی استان آذربایجان شرقی در بازه‌ی زمانی 45 ساله (95-1351) و بررسی 25 ایستگاه آب‌سنجی با توزیع مکانی مناسب در این استان اجرا شد. شناخت مناطق همگن آب‌شناختی در استان آذربایجان شرقی با روش تجزیه‌ی خوشه‌یی سلسله‌مراتبی در نرم افزار SPSS بر مبنای متغیرهای مستقل مساحت، محیط، طول آب‌راه اصلی، شیب آب‌راه اصلی، تراکم زه‌کشی، ضریب شکل حوزه، مجموع شبکه‌ی آب‌نمود (هیدروگرافی)، شیب متوسط وزنی حوزه، بیشینه، کمینه، میانگین ارتفاع حوزه و طول آن انجام شد. تحلیل فراوانی و برازش توزیع احتمال متغیرهای وابسته (مدت و شدت دورههای خشکسالی آب‌شناختی) بر مبنای دوره‌ی بازگشت دو ساله به تفکیک برای هر ایستگاه آب‌سنجی انجام شد. تحلیل عاملی با روش PCAدر نرم‌افزار SPSS انجام شد. مناسب‌بودن دادهها برای تحلیل عاملی با ضریب KMO ارزیابی گردید. مقدار این ضریب برای دادهها 546/0 برآورد شد، که بیانگر مناسب‌بودن دادهها برای تحلیل عاملی بود. نتیجه‌ی تحلیل عاملی نشان داد که محیط، ارتفاع و شکل آبخیز به‌ترتیب 40/13، 26/42 و 13/12، و در مجموع 79/68% در تبیین پراش متغیرها موثر است (بیش‌ترین نقش را در پهنهبندی دارد). نتیجه‌ی تحلیل منطقهیی با وایازی گام‌بهگام نشان داد که فراسنجه‌های محیط، ارتفاع متوسط و ضریب شکل آبخیز نقش تعیین‌کنندهیی در برآوردکردن شدت و مدت خشک‌سالیها با دوره‌ی بازگشت دوساله در استان آذربایجان شرقی دارد. در کم‌بود ایستگاههای آب‌سنجی در بیش‌تر آبخیزهای استان، رابطه‌های منطقهیی آورده‌شده در این تحقیق میتواند در برآوردکردن مشخصه‌های خشکسالیهای آب‌شناختی آبخیزهای بی داده‌‌ی مشاهده‌یی روان‌آب سطحی به‌کار رود. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| آذربایجان‌شرقی؛ تحلیل منطقهیی؛ خشکسالی آب‌شناختی؛ روش سطح آستانه و وایازی گام به گام | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Regional Analysis of Hydrological Drought in the Province of East Azarbijan | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Jamshid Yarahmadi1؛ Ghobad Rostamizad2 | ||
| 1Soil Conservation and Watershed Management Department, East Azerbaijani Agricultural and Natural Resources Research Center, AREEO, Tabriz, Iran | ||
| 2Soil Conservation and Watershed Management Department, Zanjan Agricultural and Natural Resources Research Center, AREEO, Zanjan, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| Droughts are intrinsically regional. The critical conditions in the dry periods occur when there is a severe shortage of water resources for a long period on a wide area. Therefore, an investigation of the regional and not of a local drought offers better understanding of this phenomenon. This study aims at a regional analysis of the hydrological drought in East Azarbaijan Province for a period of 45 years (1972– 2017) using the data collected at 25 hydrometric stations with proper spatial distribution across the province. Homogeneous hydrological areas was identified based on hierarchical analysis method in the SPSS software using the following independent variables: Area, Perimeter, Length of the main basin, Main channel gradient, Drainage density, Basin shape factor, Total hydrographic network, Weighted average slope of the basin, Maximum, Minimum and Median height of the basin, and its length. Frequency analysis and probability distribution of the dependent variables (duration and intensity of hydrological drought spells) was performed on the basis of the two year return period for each hydrometric station. The factor analysis was performed using the PCA method in the SPSS software. The suitability of the data for the factor analysis was evaluated using the KMO coefficient. The value of this coefficient was estimated as 0.546, which indicates that the data were suitable for factor analysis. The result of factor analysis showed that the contribution of perimeter, height and shape of the basin were 40.13, 26.42 and 13.12% (Sum 79.68 % ) respectively in explaining the variance of the variables (i.e. the most important factors in zoning). Results of regional analysis using multivariable regression (stepwise method) indicated that perimeter, avrage height and the basin shape coefficient have a decisive role in estimating the drought severity and its duration with two-year return period in East Azarbijan. In the scarcity of hydrometric stations in most of the watersheds of the East Azarbaijan province, the regional equation presented in this study can be used to estimate hydrological drought characteristics of watersheds without observed surface runoff data. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Hydrological drought, regional analysis, stepwise regression, threshold-level method, the Province of Eastern Azerbaijan | ||
| مراجع | ||
|
Allen MR. Ingram WJ. 2002. Constraints on future changes in climate and the hydrologic cycle. Nature. 419(6903): 224 p. AMS-American Meteorological Society. 1997. Meteorological drought. Bulletin of the American Meteorological Society. 78(5):847–849 Byzedi M. saghafian B. 2009. Regional analysis of stream flow drought: A case study for sought western Iran. World academy of science, Engineering and technology. 3(9): 1700–1704. Dai A. 2013. Increasing drought under global warming in observations and models. Nature Climate Change. 3(1): 52–58. Dracup JA. Lee KS. Paulson EG. 1980. On the definition of droughts. Water resource research. 16(2):297–302. Fakherifard A. Asadi A. Abolhassani M. 2007. The final report of the research project on the determination of homogeneous flood areas of the East Azarbaijan Province in order to expand point information to regional information, regional water organization of the province of East Azerbaijan. Science and Technology Park of East Azerbaijan Province. SCWMRI. 173 p. (In Persian). Henriques AG. Santos MJ. 1999. Regional drought distribution model. Physics and chemistry of the earth, Part B Hydrology, oceans and atmosphere, European water. 24 (1–2): 19–22. Lotfi Naseb Asl S, Khosroshahi M, Saeedifar Z, Dargahian F. 2018. Analysis of the trend of rainfall changes and assessment of droughts in Jasmourian watershed using stratified methods and optimal indices. Rangeland and Desert Research. 25 (4): 923–943. doi: 10.22092 / ijrdr.2019.118624. Mishra AK, Singh VP. 2010. A review of drought concepts. Journal of Hydrology. 391(1): 202–216. Nosrati K, Eslamian S, Shahbazi A, Ostad-Ali-Askari K, Vijay PS. 2018. Climate Impact on Hydrological Drought. International Journal of Constructive Research in Civil Engineering (IJCRCE). 4(4): 9–13. www.arcjournals.org. Nutzmann G, Mey S. 2007. Model-based estimation of runoff changes in a small lowland watershed of north-eastern Germany. Journal of Hydrology. 334(3–4): 467–476. Piao S, Ciais P, Huang Y, Shen Z, Peng S, Li J, Zhou L, Liu H, Ma Y, Ding Y, Friedlingstein P, Liu C, Tan K, Yu Y, Zhang T, Fang J. 2010. The impacts of climate change on water resources and agriculture in China. Nature. 467(7311): 43–51. sadatinezhad SJ, alavinia S, Roghayeh Abedi RA, Honarbakhsh A, Khodayar Abdollahi KA. 2016. Frequency Analysis of Regional Meteorological Drought in Karun-1 Basin of Iran. jwmr. 6(12):108–117 Sen Z. 1980. Regional drought and flood frequency analysis: theoretical consideration. Journal of Hydrology vol. 46(3–4): 265–279. Soltani M, Soltani A, Kalehouie M, Soleimani K. 2019. Regional drought monitoring using Landsat images - Case study area: Kermanshah city. Quarterly Journal of Geographic Information "Sepehr". 28 (109): 137–146. doi: 10.22131 / sepehr.2019.35643. Tallaksen LM, Hisdal H. 1997. Regional analysis of extreme stream flow drought duration and deficit volume. FRIEND’97- Regional Hydrology: Concepts and Models for Sustainable Water Resource Management, IAHS Publication. pp. 141–150. UN-United Nations. 2008. Agriculture, rural development, land, desertification and drought. United Nations. sustainabledevelopment.un.org/ Vicente-Serrano SM, López-Moreno JI, Beguería S, Lorenzo-Lacruz J, Azorin-Molina C, Morán-Tejeda E. 2012. Accurate Computation of a Stream flow Drought Index. Journal of Hydrologic Engineering. 17(2): 318–332. Wang Z, Li J, Lai C, Wang RY, Chen X, Lain Y. 2018a. Drying tendency dominating the global grain production area. Global Food Security. 16: 138–149. https://doi.org/10.1016/j.gfs.2018.02.001 Wang Z, Li J, Lai C, Zeng Z, Zhong R, Chen X, Zhou X, Wang M. 2017 a. Does drought in China show a significant decreasing trend from 1961 to 2009. Science of the Total Environment. 579: 314–324. Wang Z, Zheng R, Lai C. 2017b. Evaluation and hydrologic validation of TMPA satellite precipitation product downstream of the Pearl River Basin, China. Hydrological Processes. 31(23): 4169–4182. Wang Z, Zhong R, Lai C, Zeng Z, Lain Y, Bai X. 2018b. Climate change enhances the severity and variability of drought in the Pearl River Basin in South China in the 21st century. Agricultural & Forest Meteorology. 249: 149–162. https://doi.org/10.1016/j.agrformet. 2017.12.077 Wu J, Chen X, Yao H, Gao L, Chen Y, Liu M. 2017. Non-linear relationship of hydrological drought responding to meteorological drought and impact of a large reservoir. Journal of Hydrology. 551: 495–507. Zaidman MD, Rees HG. 2000. Spatial patterns of stream flow drought in Western Europe (1960–1996), Technical Report to the ARIDE project no. 8, Centre for Ecology and Hydrology, Wallingford, UK, http://www.hydrology.uni-freiburg.de/forsch/ aride/navigation/publications/pdfs/aride-techrep8.pdf, Zelenhasić E, Salvia A. 1987. A Method of Stream flow Drought Analysis. Water Resources Research. 23(1): 156–168. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 660 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 676 |
||