| تعداد نشریات | 285 |
| تعداد نشریات سازمان | 83 |
| تعداد شماره‌ها | 3,086 |
| تعداد مقالات | 34,441 |
| تعداد مشاهده مقاله | 48,886,671 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 79,339,238 |
بررسی اثر حمایتی برخی گونه‌های گیاهی مرتع تخریب یافته بر استقرار اولیه علف گندمی بیابانی (Agropyron desertorum (Fisch.) Schultes) و چاودار کوهی (Secale montanum Guss.) | ||
| تحقیقات مرتع و بیابان ایران | ||
| مقاله 1، دوره 23، شماره 4، اسفند 1395، صفحه 661-671 اصل مقاله (244.26 K) | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22092/ijrdr.2017.109492 | ||
| نویسندگان | ||
| رضا باقری* 1؛ صدیقه محمدی2 | ||
| 1دانشیار، گروه منابع طبیعی، واحد بافت، دانشگاه آزاد اسلامی، بافت، ایران | ||
| 2استادیار، گروه اکولوژی، پژوهشگاه علوم و تکنولوژی پیشرفته و علوم محیطی، دانشگاه تحصیلات تکمیلی صنعتی و فناوری پیشرفته، کرمان، ایران | ||
| چکیده | ||
| این تحقیق با هدف تعیین اثر حمایتی برخی گونه‌های گیاهی پرستار در یک مرتع تخریب یافته بر درصد استقرار و مراحل اولیه رشد دو گیاه مهم علوفه‌ای شامل علف گندمی بیابانی (Agropyron desertorum) و چاودار کوهی (Secale montanum) انجام شد. در این راستا 4 گونه کلاه میرحسن Acantholimon festucaceum (Jaub & Spach) Boiss، زول Eryngium bungeiBoiss، خارگونی Noaea mucronata (Forsk.) Aschers. و اسپندPeganumharmala L. به عنوان گونه پرستار گیاه چاودار و 4 گونه چوبک Acanthophyllum bracteatum Boiss.، گون Astragalus arbusculinus Bornm. & Gauba، شیرسگ Ephorbia orientalis L. و خارگونی Noaea mucronata (Forsk.) Aschers. به عنوان گونه پرستار گیاه علف گندمی بیابانی مورد بررسی قرار گرفت. کشت بذرهای دو گیاه علوفه‌ای در اواسط پاییز در زیراشکوب بوته‌های پرستار و فضای بین بوته‌ها انجام شد. رطوبت خاک دو عمق 10-0 و 25-15 سانتی‌متر فضای زیراشکوب و مابین گیاهان پرستار از روش جرمی تعیین شد. پس از تجزیه واریانس داده‌ها، از آزمون چنددامنه دانکن جهت مقایسه میانگین کمک گرفته شد. نتایج نشان داد که رشد اولیه (ارتفاع) نهالچه‌های چاودار کوهی به علت حمایت گونه‌های کلاه‌میرحسن، زول، خارگونی و اسپند به ترتیب 4/3، 6/2، 9/3 و 2/2 برابر تیمار فضای باز بود. همه گونه‌ها نقش مثبت تقریباً یکسانی در حمایت رشد نهالچه‌های علف گندمی بیابانی داشته‌اند ولی گونه خارگونی با بیشترین تأثیر توانست متغیر استقرار اولیه را به میزان 62 درصد افزایش دهد. با توجه به اهمیت بالای اثر حمایتی جمعیت‌های تغییر شکل یافته گیاه خارگونی در جهت افزایش استقرار علف‌گندمی بیابانی و ارتفاع گیاه چاودار کوهی طبق نتایج این تحقیق، استفاده از نقش پرستاری خارگونی در مرتع‌کاری‌های پاییزه دو گونه گرامینه مذکور به ادارات اجرایی منابع طبیعی توصیه می‌شود. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| اثر حمایتی؛ گیاه پرستار؛ مرتع تخریب‌یافته؛ استقرار | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Facilitation effect of some range species in a degraded rangeland on primary establishment of Agropyron desertorum (Fisch.) Schultes and Secale montanum Guss. | ||
| نویسندگان [English] | ||
| reza bagheri1؛ sedighe mohammadi2 | ||
| 1baft azad university | ||
| چکیده [English] | ||
| This research was performed to determine the facilitation effect of some species in a degraded rangeland on establishment and primary growth of two important forage spices: Agropyron desertorum (Fisch.) Schultes and Secale montanum Guss. Acantholimon festucaceum (Jaub & Spach) Boiss, Eryngium bungei Boiss, Noaea mucronata (Forsk.) Aschers. and Peganum harmala L. were studied as Secale montanum nurse plants and Acanthophyllum bracteatum Boiss., Astragalus arbusculinus Bornm. & Gauba, Ephorbia orientalis L. and Noaea mucronata (Forsk.) Aschers. were investigated as Agropyron desertorum nurse plants. Seed sowing of the two forage species was carried out in the middle of autumn in the understory of nurse plants and the space between the plants. The soil moisture was measured at two depths of 0-10 and 15-25 cm. After analysis of variance, mean comparisons were made by Duncan's method. According to the results, due to the facilitation effects of Acantholimon festucaceum, Eryngium bungei, Noaea mucronata, and Peganum harmala, the primary growth (height) of Secale montanum seedlings was calculated to be 3.4, 2.6, 3.9 and 2.2 times higher than the open space treatment, respectively. All species had similar positive effect on the primary growth (height) of Agropyron desertorum; however, Noaea mucronata, with the most positive effect, could increase the establishment rate to 62 %. Considering the importance of facilitation effect of deformed populations of Noaea mucronata in increasing the primary establishment of Agropyron desertorumandprimary growth of Secale montanum, the use of Noaea mucronata nurse role in autumn rangeland improvement is recommended to the natural resources offices. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Degraded rangeland, establishment, facilitation effect, nurse plant | ||
| مراجع | ||
|
- باقری، ر.، 1385. بررسی اثر شدت چرای دام بر متابولیت‌های ثانویه، خاصیت آللوپاتی و ذخایر بذری درمنه دشتی. پایان‌نامه دکتری علوم مرتع دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران، 129 ص. - بردبار، س.ک.، و نعمتی، ا.، 1374. بررسی اجمالی جوامع بنه و بادام استان فارس. اولین سمینار ملی بنه، انتشارات مرکز تحقیقات منابع طبیعی و امور دام استان ایلام، 353 ص. - رضاشاطری، م. و سپهری، ع.، 1388. بررسی تغییرات میکروتوپوگرافی در طول گرادیان چرا. مرتع، 3(3): 356-345. - گیتی، ع.ر.، 1375. اثر کاشت گیاهان گز و آتریپلکس بر روی شوری خاک. بیابان، 1: 52-39. - جبار زارع، ا. و بصیری، م.، 1388. بررسی اثر آللوپاتی عصاره اندام‌های هوایی درمنه دشتی بر جوانه‌زنی بذر آن. مرتع، 3(4): 709-669. - جعفری، م.، رسولی، ب. و عرفان زاده، ر.، 1384. بررسی تاثیر کشت گونه‌های تاغ، آتـریپکلس و گز بر خصوصیات خاک در مسیر بزرگراه تهران – قم. منابع طبیعی ایران، 58 (4): 931-921. - جنگجو برزل آباد، م.، دلاوری، ا. و گنجعلی، ع.، 1387. کپه‌کاری گیاه مرتعی Bromuskopetdaghensis در مراتع بوته‌زار. مرتع، 2(4): 328-314. - جنگجوبرزل آباد، م.، اجتهادی، ح. و حسن پور، ه.، 1389. همبستگی مکانی بین گیاهان بوته‌ای و گندمیان چندساله مرتعی. مرتع، 4(1): 22-12. - مرتضوی جهرمی، س.م. 1366. مسائل و مشکلات پیوند بادام اهلی بر روی پایه وحشی. زیتون، شماره 71: 13-12. - مقام‌نیا، ا.، جنگجو، م. ابریشم چی، پ. و اجتهادی، ح.، 1389. جنبه‌های اکوفیزیولوژیک رقابت و تسهیل بین درمنه خراسانی و بروموس کوپه داغ. مرتع، 4(2): 319-308. - Armas, C. and Pugnaire, F.I., 2005. Plant interactions govern population dynamics in a semiarid plant community. Journal of Ecology, 93:978–989. -Bagheri, R., Chaiechi, M. R. and Mohseni Saravi., 2010. Effect of grazing intensity on soil moisture and vegetation (Case study: Khabr National Park and near rangelands). Iranian Journal of Range & Desert Research, 17(2): 301-316. -Bagheri, R. and Hamzenejad, N., 2012. The alleopathic effect of Peganum harmala L. on two rangeland species (Agropyron deserterum and Agropyron elonatum). Arid Biom Scientific and Research Journal, 1(4): 1-14. - Barchuk, A.H. and Dı´ az, M.P., 2005. Effect of shrubs and seasonal variability of rainfall on the establishment of Aspidosperma quebrachoblanco in two edaphically contrasting environments. Austral Ecology, 30: 695–705. - Callaway, R. M., 1995. Positive interactions among plants. Botanical Reviews, 61:306–349. - Callaway, R.M. and Walker, L.R., 1997. Competition and facilitation: a synthetic approach to interactions in plant communities. Ecology, 78:1958–1965. - Cavieres, L., Arroyo, M.T.K., Penaloza, A., Molina-Montenegro, M. and Torres, C., 2002. Nurse effect of Bolax gummifera cushion plants in the alpine vegetation of the Chilean Patagonian Andes. Journal of Vegetation Science, 13: 547–554. - Cavieres, L. A., Quiroz, C .L., Molina-Montenegro, M. A., Mun˜ oz, A. A. and Pauchard, A., 2005. Nurse effect of the native cushion plant Azorella monantha on the invasive non-native Taraxacum officinale in the high-Andes of central Chile. Perspectives in Plant Ecology, Evolution and Systematics, 7: 217–226. - Connell, J. H. and Slatyer, R. O., 1977. Mechanisms of succession in natural communities and their role in community stability and organization. American Naturalist, 111: 1119–1144. - Drezner, T.D., 2006. Plant facilitation in extreme environments: The non-random distribution of saguaro cacti (Carnegiea gigantea) under their nurse associates and the relationship to nurse architecture. Journal of Arid Environments, 65: 46–61 - Drezner, T. D., 2007. An analysis of winter temperature and dew point under the canopy of a common Sonoran Desert nurse and the implications for positive plant interactions. Journal of Arid Environments, 69: 554–568 - Godı´ nez-A´ lvarez, H., Valverde, T. and Ortega-Baes, P., 2003. Demographic trends in the Cactaceae. The Botanical Review, 69: 173–203. - Haussmann , N. S., McGeoch, M. A. & Boelhouwers, J. C., 2010. Contrasting nurse plants and nurse rocks: The spatial distribution of seedlings of two sub-Antarctic species. Acta Oecologica, 36: 299-305. - Holmegern, M., Scheffer, M. and Huston, M. A., 1997. The interplay of facilitation and competition in plant community. Ecology, 78: 1966-1975. - Hubber-Stannwald, E. D. and Pyke, A., 2005. Establishing native grasses in a big sage brush- dominated site: an intermediate restoration step. Restoration Ecology, 13 (2): 292-301. -Jankju, M., 2009. Interactions between Artemisia aucheri Boiss and Bromus tectorum L: Case study, steppic rangeland of Nasr-Abad, Yazd, Iran. Iranian Journal of Biology, 22(3): 22(3):381-391. -Karimian, A. A. and Irannejad Parizi, A., 2009. The comparison of biotic and nonbiotic methods of shading in dry and warm regions (Case study: Yazd University Campus). Iranian Journal of Agricultural science and Natural Resources, 16(1): 203-211. - McAuliffe, J. R., 1988. Markovian dynamics of simple and complex desert plant communities. The American Naturalist, 131: 459–490. - Peters, E. M., Martorell, C. and Ezcurra, E., 2008. Nurse rocks are more important than nurse plants in determining the distribution and establishment of globose cacti (Mammillaria) in the Tehuaca´ n Valley, Mexico. Journal of Arid Environments, 72: 593–601. - Reay, S. D. and Norton, D. A., 1999. Phormium tenax, an unusual nurse plant. New Zealand Journal of Ecology, 23: 81–85. -Solbrig, O. T., 1980. Demography and natural selection. In: Solbrig, O.T. (Ed.), Demography and Evolution in Plant Populations. - Steenbergh, W. F. and Lowe, C. H., 1983. Ecology of the Saguaro III: Growth and Demography. National Park Service Scientific Monograph Series no. 17. National Park Service, Washington, DC. Blackwell Scientific Publications, Berkeley, pp: 1–20. - Suzan-Azpiri, H. and Sosa, V. J., 2006. Comparative performance of the giant cardon cactus (Pachycereus pringlei) seedlings under two leguminous nurse plant species. Journal of Arid Environments, 65: 351–362. - Valiente-Banuet, A. and Ezcurra, E., 1991. Shade as a cause of the association between the cactus Neobuxbaumia tetetzo and the nurse plant Mimosa luisana in the Tehuacan Valley, Me´ xico. Journal of Ecology, 79: 961–971. - Yang, L., Liu, N., Ren, H. and Wang, J., 2009. Facilitation by two exotic Acacia: Acacia auriculiformis and Acacia mangium as nurse plants in South China. Forest Ecology and Management, 257: 1786–1793 | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,396 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,010 |
||